Tijdens het lezen van Firmin kwam ik veel verwijzingen naar andere boeken tegen. Dit gaf mij veel inspiratie en ik vatte dan ook het plan op om alle boeken die Firmin verslond, zelf ook te gaan lezen. En wat is er leuker dan dit samen met andere enthousiaste lezers te doen? Ik plaatste dus een oproep. Vandaag bespreken Greet en ik De ballade van het treurige café van Carson McCullers.

Miss Amelia Evans verandert haar winkeltje in een café. Met behulp van haar aangewaaide, gebochelde neef Lymon weet ze hier een succes van te maken. Dat succes wordt echter ruw verstoord...

Tijd en setting

Merel: Het verhaal vindt plaats in een saai plaatsje. De naam wordt niet genoemd, maar het ligt in de buurt van Forks falls. Al snel wordt duidelijk dat er niet alleen niets te beleven is, maar dat er ook echt een dorpsmentaliteit heerst. Miss Amelia wordt toch als vreemd beschouwd en haar mislukte huwelijk, dat maar 10 dagen standhield, is zo’n beetje het grootste schandaal in deze plaats. Er wordt ook flink geroddeld. Als ze haar gebochelde neef in huis opneemt, gaan de volgende dag, als de inwoners hem niet meteen zien verschijnen, al de verhalen rond dat ze hem vermoord heeft. Ik zou geloof ik niet graag in dat plaatsje wonen!

Ik kwam er dus niet achter waar het verhaal zich precies afspeelde, maar dat is voor het verhaal verder dan ook niet van belang. Evenmin werd het precieze tijdstip genoemd. Wel een aanwijzing:

Zij verkneukelden zich niet bij de gedachte dat Miss Amelia zich aan de tralies van haar cel zou vastklampen en in Atlanta op de elektrische stoel zou komen.

Wel, de elektrische stoel werd voor het eerst in 1890 gebruikt. Het verhaal is gepubliceerd in 1951. Dus speelt het zich naar mijn idee ergens tussen 1890 en 1951 af. Wederom, niet echt van belang voor het verhaal, maar ik vind het zelf altijd wel fijn om het verhaal in context te plaatsen.

Greet: Ik heb er niet bij stilgestaan dat we niet weten wanneer het verhaal zich exact afspeelt. Voor mij was het voldoende om te weten dat we ons in een van de zuidelijke staten van Amerika bevonden. Zelfs dat wordt bij mijn weten nergens expliciet vermeld, maar staat voor mij niet ter discussie.

Vertelwijze

Merel: Het verhaal is kort en de zinnen zijn ook redelijk kort en makkelijk te lezen. Bij de start wordt er in de tegenwoordige tijd verteld over het oude, vervallen pand dat vroeger een café was. Daarna wordt overgeschakeld naar de verleden tijd en wordt het verhaal verteld. Af en toe komt de verteller, wie dat ook moge zijn, met een opmerking in de tegenwoordige tijd. Dat is na die eerste alinea’s echter steeds maar een of twee zinnen.

Greet: Al snel had ik het idee dat ik de schrijfwijze van McCullers wel kon waarderen. Het verhaal is duidelijk opgeschreven, geen ingewikkelde toestanden, rechttoe rechtaan.

Merel: Het verhaal is niet heel verrassend. Dat komt doordat meteen aan het begin het einde al wordt verklapt:

de voormalige echtgenoot van Miss Amelia, een verschrikkelijke bruut die na een lange gevangenisstraf naar het plaatsje terugkeerde, een ravage aanrichtte en daarna weer zijns weegs ging.

Hierna volgt de geschiedenis, hoe dat zo gekomen is.

Personages

Merel: De belangrijkste personages in het verhaal zijn Miss Amelia, haar neef Lymon en de ex-man van Amelia, genaamd Marvin Macey. Wat deze personages met elkaar gemeen hebben, is dat ik ze geen van allen sympathiek vind.

Greet: Ik ben het helemaal met Merel eens, wat een onsympathieke personages! Ik vind het altijd fijn wanneer je voor één of meerdere personages sympathie kunt opvatten, met hen kunt meeleven. Dat was in deze novelle absoluut niet het geval. Mijn verwachtingen, met name met betrekking tot het levensverhaal van Miss Amelia, zijn niet uitgekomen.

Thema’s

Merel: Liefde is een belangrijk thema in dit verhaal. Het is liefde die ervoor zorgde dat het zo ver gekomen is. Marvin voelde liefde voor Amelia en zij trouwden, maar dat loopt niet goed af. Amelia lijkt later veel liefde voor Lymon te voelen. Hierin krijgt ze een koekje van eigen deeg en ik kon niet echt met haar meevoelen. Liefde wordt niet per se positief neergezet in dit boek. Het is volgens de auteur iets wat meer focust op jezelf, dan op de ander:

Vaak is de beminde alleen maar een prikkel voor alle liefde die al heel lang ongebruikt ligt opgeslagen in degene die bemint. Wie ooit heeft liefgehad, weet dat intuïtief. Diep in je hart weet je dat jouw liefde iets individueels is.

Met deze kijk op liefde was ik niet heel verbaasd dat de relaties in dit verhaal niet bepaald eh, duurzaam zijn.

Het hele verhaal lijkt om liefde (of het gebrek daaraan) te draaien, maar er zitten ook nog wat andere dingen in het verhaal, alleen dan minder aan de oppervlakte. Criminaliteit en daaropvolgende straffen komen aan bod: zo hebben de dorpsbewoners het over de doodstraf, heeft Marvin in de gevangenis gezeten en zijn er op de Forks Falls Road dwangarbeiders in gevangeniskleren aan het werk.

Verder ging het over dat dingen niet blijvend zijn, afbrokkelen. Niet alleen de liefde, maar ook het café zelf, en daarmee de bedrijvigheid in het dorp. Ook Amelia brokkelt af tot ze niet meer de scherpte heeft die ze had. Dus er was wel meer treurig dan alleen het café zelf.

Greet: Wat Merel zegt :-)

Oordeel

Merel: In dit boek miste ik echt binding met de personages, waardoor ik het toch niet helemaal kon waarderen. Daarnaast denk ik dat er onder de oppervlakte van dit boek nog wel een en ander te vinden is. Wat mij betreft was het verhaal misschien dan toch te kort. Ik geef het *** sterren

Greet: De titel De ballade van het treurige café deed me vermoeden dat dit boek iets kan losmaken bij mensen. De emoties zijn er natuurlijk wel bij de personages (liefde, bedrog, woede,…), maar zelf werd ik op geen enkele manier geraakt, noch door het verhaal, noch door de personages. Wel is het verhaal goed geschreven en zijn de thema’s die McCullers heeft willen uitwerken, absoluut prijzenswaardig. Ik geef het boek drie sterren.

Lezen voor de Hebban Reading Challenge

Met De ballade van het treurige café kun je deze categorieën afvinken:

• Lees een Amerikaanse klassieker
• Lees een novelle