Tijdens het lezen van Firmin kwam ik veel verwijzingen naar andere boeken tegen. Dit gaf mij veel inspiratie en ik vatte dan ook het plan op om alle boeken die Firmin verslond, zelf ook te gaan lezen. En wat is er leuker dan dit samen met andere enthousiaste lezers te doen? Ik plaatste dus een oproep. Denise wilde met mij Het rood en het zwart van Stendhal lezen. Hier het verslag van onze leeservaringen.

De jonge Julien Sorel behoort tot de lage burgerij. Dit maakt het voor hem zo goed als onmogelijk om een goede carriere op te bouwen, maar Julien is ambitieus. Als hij de sociale ladder niet kan beklimmen door het rood aan te nemen (het leger), dan maar door het zwart aan te nemen (de kerk). Met zijn intelligentie en door verhoudingen met vrouwen van goede afkomst aan te gaan weet hij hogerop te klimmen. Maar hoogmoed komt voor de val.

Het rood en het zwart is geschreven in 1830, kort voor de juli-revolutie in Frankrijk. Het verhaal speelt zich af in de negentiende eeuw, na de val van Napoleon. Deze tijd noemen we de Restauratie. Het is de tijd waar de adel en de geestelijkheid hun positie, zoals die was voor de Franse Revolutie, weer terug te winnen. De gegoede burgerij weet zich op te werken naar de hoogste posities, voor de mensen uit het lagere volk zijn de verworven rechten als vrijheid en gelijkheid echter ver te zoeken. In zijn roman weet Stendhal (pseudoniem van Henri Beyle) actuele gebeurtenissen en de maatschappelijke verhoudingen duidelijk weer te geven.

Schrijfstijl

Denise: Goed geschreven boek in een eloquente Franse taal. Soms schrijft de auteur tussen haakjes een persoonlijk  stukje proza met uitleg waarom hij iets niet verder kan uitwerken, of  - zegt hij dan - dat de lezer het wel zal begrijpen.  Soms schrijft hij etc. etc…. Deze zijn persoonlijke aantekeningen van Stendhal die soms een quasi humoristisch kantje hebben in een toch ernstig boek. 

Merel: Ondanks dat dit boek in 1830 geschreven is, vond ik het goed leesbaar. De vertaling heeft daaraan vast bijgedragen. Ondanks de prettige schrijfstijl duurde het soms toch lang voor ik door een passage heen kwam. Dit lag dan meer aan de inhoud, de liefdesavonturen van Julien wisten me niet altijd te boeien. Juliens gedachten zijn me soms ook wat te uitgebreid, richting het langdradige.

Tijdsbeeld

Denise: Het boek geeft de sfeer van die tijd goed terug. Hoe de rijken toch nog wat rijkdom vergaren en heel bang zijn van de republikeinen na wat er gebeurde in 1789. De vrouw is onderdanig aan de man. De zeden waren welbepaald en konden niet overschreden worden. Dat was de gedachtegang van die tijd. Het boek geeft heel goed  de tijdsgeest weer. Zowel in de manier van schrijven als in de ideeën die Stendhal er in verkondigt. Het is een speciale tijd om in te leven: een tijd waar twee ideologieën leefden.

Merel: Doordat Julien uit een lagere stand komt, maar vervolgens bij een hogere stand komt te werken als gouverneur en zich vandaaruit weet op te werken, kreeg ik als lezer een goed beeld van de verschillende standen in die tijd.

Moet ik, een jongen uit het volk, medelijden hebben met een familie van zó hoge stand! Terwijl hertog de Chaulnes mij een knecht noemt! Hoe vermeerdert de markies zijn enorme kapitaal? Door zijn staatsfondsen te verkopen als hij aan het hof hoort dat er de volgende dag iets plaats zal vinden dat lijkt op een staatsgreep. En ik, in de laagste klasse geplaatst door een stiefmoederlijke voorzienigheid, die mij wel een edel hart heeft gegeven, maar geen jaarrente van duizend frank, dat wil zeggen, geen brood, zegge en schrijve geen brood, ik moet een genoegen weigeren dat zich aanbiedt!

Je merkt wel een beetje dat er een Revolutie is geweest, maar men is hard op weg om de privileges van voorheen weer te bemachtigen. De positie van de vrouw komt ook naar voren en het is inderdaad duidelijk dat de vrouw onderdanig is aan de man. Mannen kunnen ook behoorlijk neerbuigend over vrouwen spreken.

'Zo zijn de vrouwen,' zei mijnheer de Renal eens te meer, 'aan die ingewikkelde machines mankeert altijd wel wat.' En meesmuilend liep hij weg.

Denise: De karaktertrekken die eigen zouden moeten zijn aan een man van die tijd worden ook besproken: vooral moed en durf worden gewaardeerd. Ook de kerk is heel erg aanwezig en bepaalt mee wat de moraal is van die tijd.

Beoordeling

Denise: Ik gaf het boek 4 sterren, omdat ik zo positief verwonderd was hoe graag ik het gelezen heb. Ik dacht dat het zware kost zou zijn, maar het las betrekkelijk vlot. Ik ben heel blij dat ik het boek na al die jaren heb gelezen en heb er, al had ik het niet verwacht, enorm van genoten.  

Merel: Ik gaf het boek 3 sterren. Ik vond het een interessant boek dat laat zien hoe het is om als gewone burger ten tijde van de Restauratie te leven. Alhoewel de schrijfstijl vlot is, zeker gezien de tijd waarin het geschreven is, vond ik het soms toch lastig doorkomen. Julien (en zijn liefdesavonturen) wist me niet altijd evenveel te boeien. Desondanks ben ik blij dat ik het gelezen heb.

Lezen voor de Hebban Reading Challenge

Met Het rood en het zwart kun je deze categorieën afvinken:

• Lees een klassieker
• Lees een boek dat zich afspeelt in vroeger tijden (de negentiende eeuw)
• Lees een boek op basis van de titel (een kleur in de titel)