Historisch, maar toch actueel

Rusland, eind 19de eeuw, een geheime ontmoeting tussen de tsarina en een agent van de geheime dienst zet een tsunami aan gebeurtenissen in gang die ook Nederland dreigt te overspoelen. De toon is meteen gezet in De Russische connectie, de tweede historische thriller van Gerrit Barendrecht. Dit tweede boek met journaliste Ida de Morsain en inspecteur Julius Katz in de hoofdrol laat zich zonder problemen afzonderlijk lezen.

Als Julius Katz er op spectaculaire wijze in slaagt een gevreesde zakkenroller in te rekenen, trekt hij de aandacht van de hoofdcommissaris. Hij wordt op een uiterst geheime zaak gezet, moet infiltreren in een anarchistische beweging die zichzelf het Comité van de Daad noemt. Daarvoor moet hij één worden met het leven in de Jordaan, een leven dat nog armoediger is dan wat hij tot nu toe gewoon is. De manier waarop Barendrecht deze erbarmelijke leefomstandigheden schetst, komt binnen. Het contrast tussen de werelden waarin Katz en de Morsain zich bewegen wordt hiermee ook pijnlijk duidelijk en zorgt voor de nodige conflicten.

Ondertussen is Ida getuige van een terroristische aanslag op de Dam. Haar zus is een van de slachtoffers en Ida is vastbesloten de onderste steen boven te halen om de daders te ontmaskeren. Zonder het zelf te beseffen, voert ze hiermee hetzelfde onderzoek als Katz, zij het vanuit een andere invalshoek. Als ze hun resultaten uiteindelijk weten samen te leggen, volgt een race tegen de klok om een nieuwe aanslag te verijdelen. Die eindigt in een spectaculaire ontknoping; een Hollywoodproductie waardig.

Barendrecht heeft zich zonder twijfel goed geïnformeerd en gedocumenteerd over het leven in het negentiende-eeuwse Amsterdam. Tot in de kleinste details zit het dagelijks leven uit die tijd in het verhaal verweven. Niet alleen de Jordaan komt tot leven, maar de hele stad. Je hoort de paardenhoeven trappelen en de koetsen ratelen. De techniek die stilaan zijn intrede doet en dus bijvoorbeeld ook de manier waarop telefonie gebeurde, wordt in geuren en kleuren verteld. Misschien kan je de auteur er hier en daar op betrappen dat hij net iets te veel wil uitleggen, maar door de band genomen belandt de lezer toch vooral in sfeer van de negentiende eeuw.

Door de intriges die aan de basis van het verhaal liggen, leest De Russische connectie als een echte spionageroman. Voor de lezer blijft het heel lang verborgen wie welke rol vervult en daardoor is niemand echt te vertrouwen.

De korte hoofdstukken en het wisselende vertelperspectief zorgen voor een vlot leesbaar boek. Het taalgebruik doet soms een beetje archaïsch aan, maar dat stoort niet in een historisch verhaal. Door de goede uitwerking van de personages en de treffende sfeerschepping duik je als lezer gemakkelijk in het verhaal. Dat verhaal leent zich ook gemakkelijk om enkele actuele thema’s in te verweven. Denk maar aan sociale ongelijkheid, armoede, radicalisering, familiewaarden… Als we vandaag aan terrorisme denken, dan denken we in de eerste plaats aan religieus extremisme. Dit boek toont duidelijk aan dat extremisme van alle tijden is en dat de redenen niet altijd dezelfde zijn. De auteur geeft hierover zelf een heldere verantwoording op het einde van het boek.

Verwacht van dit boek geen geschiedenisles met grote historische gebeurtenissen, maar snuif vooral de sfeer op van het negentiende-eeuwse Amsterdam. Maak je klaar voor een rit vol intriges, achterdocht en verraad en zorg dat je stevig in de riemen zit voor de spectaculaire ontknoping.