Op zoek naar wortels

Michael Christie schreef een verhalenbundel, essays en boekrecensies voor onder andere The New York Times en The Washington Post. Zijn werk heeft verschillende prijzen gewonnen. Als voormalig timmerman en sociaal werker voor daklozen woont hij in een zelfgebouwd houten huis met zijn gezin. Christie schrijft ook romans, de Nederlandse vertaling van zijn tweede roman Greenwood is van de hand van Anke ten Doeschate en verscheen in 2020 bij Signatuur.

In 2038 werkt Jake Greenwood als een overgekwalificeerde tourgids op Greenwood Island, een van de laatst overgebleven bossen ter wereld na de Grote Droogte. Pelgrims komen naar het eiland om de natuur te aanschouwen. De link tussen het eiland en Jakes familienaam leek haar altijd toeval, tot er een dagboek opduikt. Terug in de tijd maakt de lezer kennis met de familie Greenwood: Liam, een gewonde timmerman, Willow, een milieuactiviste die zich verzet tegen haar vader Harris, een groot houtmagnaat. En Everett, een landloper die een vondeling redt en daarmee het lot van de komende generaties bezegelt.

De opbouw van het verhaal volgt die van een doorsnede van een boomstam; van toekomst naar verleden en weer terug. Dit is een interessante keuze en een die het verhaal zeer sterk maakt. Inhoud en vorm worden op die manier origineel met elkaar verweven. Heel soms lijkt de schrijver zich met deze opgave in de weg te zitten, bijvoorbeeld wanneer er soms al vooruit wordt gewezen naar gebeurtenissen die eigenlijk pas later komen in de delen die zich in het verleden afspelen, hierdoor verliest het geheel spanning en de mogelijkheid om te verrassen. Toch was het verhaal in chronologische volgorde waarschijnlijk minder geslaagd geweest. De keuze voor de jaarringenstructuur getuigt van creativiteit en lef en draagt bij aan de beleving van het verhaal.

‘Waarom […] verwachten wij van onze kinderen dat ze later een eind maken aan ontbossing, aan het uitsterven van diersoorten en dat ze onze planeet van de ondergang redden, terwijl wij vandaag alleen maar simpelweg werkeloos toekijken bij alle verwoesting?’

Klimaatverandering en de liefde voor de natuur en dan met name de bomen en bossen in onze wereld staat centraal in Greenwood. De roman van Christie is zeker niet de enige in zijn soort op het moment, waar het dit thema betreft. Langzaam ontstaat er steeds meer bewustwording over de gevolgen die klimaatverandering heeft op onze planeet, toch lijkt de verandering in perceptie van deze ramp te langzaam om daadwerkelijk tot actie over te gaan.

Christie neemt de lezer stapsgewijs mee door zijn enorme familiegeschiedenis en brengt daarbij steeds genoeg context en details aan om de wereld van zijn personages levend te maken, zonder te vervallen in heel lange beschrijvingen van de omgeving. Een keuze die in combinatie met de uitdagende structuur goed uitpakt. De afwisseling tussen dialogen en meer verhalende stukken proza is prettig uitgewerkt en neemt de lezer mee.

'Men hoort tegenwoordig veel over stambomen, wortels, bloedbanden en dergelijke, alsof familie een eeuwig gegeven is dat zich vanaf het begin der tijden oneindig vertakt. De waarheid is echter dat alle verwantschappen, van de nauwste tot de verste, ergens vandaan komen en op een bepaalde dag zijn ontstaan. Zelfs een majestueuze boom is ooit een hulpeloos door de wind meegevoerd zaadje geweest en vervolgens een eenvoudige, gedweeë loot die net boven het aardoppervlak uitstak.'

Bovenal lijkt Greenwood een familie-epos. Christie neemt de definitie van familie breed en speelt met verschillende banden tussen zijn personages. De vergelijking met bomen of wortels is geen enkel moment ver weg. De auteur gebruikt bomen, bossen en wortels om de vergelijking tussen menselijke relaties en het verstrijken van de tijd te illustreren.

Greenwood is een verhaal over de kracht van familie en vriendschap, het leven op deze prachtige planeet en de gevolgen van klimaatverandering. Veel scènes blijven de lezer nog lang bij. De bijzondere structuur maakt het geheel spannend en de liefde voor de natuur en hoe wij mensen daarmee verbonden zijn.