Onheilspellende verwarring

Andrés Barba woont in Madrid en geeft les aan de universiteit. Zijn romandebuut Het zusje van Katia was finalist bij de prestigieuze Premio Herralde. Het debuut werd in 2008 verfilmd door Mijke de Jong. In 2008 verscheen ook de originele versie van de in 2020 in Nederlandse vertaling uitgebrachte novelle Kleine handen. De vertaling is van de hand van Irene van de Mheen en Jos Kockelkoren en verscheen bij De Bezige Bij.

De ouders van Marina kwamen om bij een auto-ongeluk. Marina zelf overleeft het ongeluk maar lijkt niet helemaal op het drama te reageren zoals de zorgverleners hadden verwacht: “Om haar heen was alles in gereedheid gebracht voor een paniekaanval, maar die bleef uit. Marina bleef naar de zin staren alsof het een vliegtuig was; ze volgde het witte condensspoor dat de woorden achterlieten van de ene naar de andere kant van de ziekenhuiskamer. Het meisje stort niet in, huilt niet, reageert niet.”

Marina is anders, ook wanneer ze opgenomen wordt in een weeshuis vol met andere meisjes. Meisjes die één front lijken te vormen tegen het individu Marina. Ze bedenkt een spel waarvan de gevolgen niet te overzien zijn. Barba wisselt binnen het verhaal tussen het perspectief van Marina en het wij-perspectief van de andere meiden. Hierdoor wordt de problematische verhouding tussen het hoofdpersonage en de anderen expliciet gemaakt.

“Zoals elk inzicht overstijgt ook dit inzicht de schematische werkelijkheid waar het uit voortkomt, het rijst op uit het slijk van de realiteit, maar reeds gevormd, rond en onweerlegbaar, iets wat er altijd al was: Ik ben anders.”

Het is indrukwekkend om te zien met hoe weinig woorden Barba zijn verhaal weet te vertellen. De auteur gebruikt geen woord te veel en weet een fantastische sfeer te creëren met zijn ingenieuze proza. Barba prikkelt de fantasie van de lezer maar laat daarmee ook gigantisch veel open in zijn verhaal over verlies, anders-zijn en aanpassing. De zinnen en metaforen zijn prachtig en doen soms zelfs denken aan poëzie, maar het grotere verhaal blijft daarmee soms te onduidelijk of op de achtergrond.

Het taalgebruik in Kleine handen is weergaloos en indrukwekkend en het vertelt een zwaar verhaal in weinig woorden. Er zitten veel interessante elementen in maar daar waar al deze elementen samen zouden moeten komen om de lezer met een mokerslag achterover te slaan in zijn stoel, ontbreekt deze samenkomst en ondanks het duidelijke einde blijft de lezer vooral met een verward en onheilspellend gevoel achter.