Een heerlijke Scandinavische zomer...

Dit is niet een heel makkelijk te beoordelen boek: ik heb het met plezier gelezen, maar toen ik het uit had dacht ik: wat heb ik nu eigenlijk gelezen? De omgang tussen de grootmoeder en Sophia is behoorlijk bijzonder en heeft meerdere lagen. Allereerst zijn ze zeer nabij, maar niet op een knuffelige manier. Maar het wederzijds vertrouwen is echt grenzeloos. De aanpak van de grootmoeder is nauwelijks pedagogisch verantwoord te noemen. Daarvoor is de relatie bijna te horizontaal/gelijkwaardig. Overal kan over gesproken worden, van stront tot God. En toch werkt het op een of andere manier heel goed. Het volgende stuk uit het boek raakt dip punt precies:

'Liefde is iets geks,' zegt Sophia. 'Hoe meer je van iemand houdt, hoe minder leuk diegene je vindt.'

'Dat klopt,' constateerde haar grootmoeder. 'En wat doe je dan?'

'Dan ga je door met houden van,' antwoordde Sophia dreigend. 'Erger en erger en erger.'

Dit is echt een briljante dialoog die de ziel van het boek mooi raakt.

Het boek is overwegend liefdevol, maar wel omgeven met wat mysterie. Zo wordt ergens in een bijzin vermeld dat de moeder is overleden, maar daar wordt niet op teruggekomen. 'De moeder' klinkt als erg afstandelijk, net als 'de vader' die volop in het boek figureert, maar duidelijk een ondergeschikte bijrol heeft. Hij zit aan zijn bureau en werkt. En hij heeft een troostrijke kamerjas, waar hij tegenwoordig wel eens mee op zolder zit als hij het moeilijk heeft. En 'de grootmoeder': waarom niet oma?!? Grootmoeder klinkt wat afstandelijker, dat klopt op zich wel in het verhaal. De enigen die een naam krijgen zijn Sophia en de sporadische bezoekers van het eiland. Mens of kat. Ik zou zo graag een goed interview willen lezen met Tove Jansson over dit boek. Want is dit autobiografisch? Wil ze de lange, lome zomer op een Fins (maar Zweedstalig) eilandje voelbaar maken? Of staat de dynamiek tussen grootmoeder en kleinkind centraal? Ik weet het niet zeker.

En toch heb ik het boek met plezier gelezen. Ik kon goed opgaan in de sfeer van de Scandinavische zomer. Moest ook regelmatig gniffelen om de dialogen, terwijl er eigenlijk niets gebeurt. Ik heb ook erg veel plezier gehad bij het lezen van Verhandelingen over wormen die doormidden gegaan zijn’.