welkom in Simpleton!

Ik geloof dat ik bijna al zijn boeken gelezen heb. De meeste waren onderhoudend, soms zelfs spannend, andere sloegen de plank wel eens mis. Daarom begon ik met goede moed aan dit verhaal.

Het begin was even wennen, het was anders, het speelt vlak na de tweede wereldoorlog. En daarmee stuit je meteen op de kracht en de zwakte van het verhaal.
Om positief te beginnen, Baldacci plaatst ons terug in een tijd die voor veel van ons ver weg is. Sommigen hebben die tijd niet meegemaakt en voor de meesten is het slechts een vage herinnering. Alsof we in een tijdmachine stappen dropt Baldacci de lezer letterlijk terug in de tijd. Alles is anders. De manier waarop we met elkaar spraken, de eenvoud van het leven en vooral, de rol die man en vrouw hadden. De nadruk die Baldacci daar op legt geeft het verhaal iets moralistisch.

Hij laat zien hoe het was om man of vrouw te zijn. En hoe anders het was in vergelijking met nu. Mannen hadden alle vrijheid die ze zich wensen konden. Zij bezaten de macht om vrouwen te kleineren, te betasten, te onderhouden. En vrouwen gingen daar al of niet vrijwillig in mee. Want zo zat de wereld nu eenmaal in elkaar. Mannen waren er om het zwakke geslacht te vrijwaren van ongeluk maar ook van zoiets als een onafhankelijk bestaan. Op sommige momenten krijg je plaatsvervangende schaamte bij het lezen én het herinneren hoe we toen dachten.

Ik denk dat dat de reden was waarom Baldacci's echtgenote Michelle zo graag wilde dat dit verhaal er kwam. Zonder directe te oordelen geeft het een mooi tijdsbeeld van de jaren vijftig. Dat heeft zeker zijn charme, een blik op de tijd toen geluk nog zo gewoon was. Alsof je naar een film uit die tijd zit te kijken.

Dat brengt me meteen op het minder geslaagde aspect. De personages lijken door dat alles nogal plat, volslagen parodieën van zichzelf. De manier van praten, de traagheid in het verhaal, de onbenulligheid, de aaneengeregen clichés. En man, wat duurt het allemaal ontzettend lang.

Op andere momenten is het verhaal wel erg pakkend, zoals in de uitvoerige beschrijvingen van de twee vrouwelijke hoofdrolspeelsters. Beide vrouwen worden beschreven vanuit Archer's standpunt, een man die jarenlang in de gevangenis zat en nu sinds lange tijd geconfronteerd wordt met twee aantrekkelijke vrouwen. Er ontstaat een zekere broeierigheid, wat de aanzet lijkt tot een fim noire achtige verhaal met twee femmes fatales. De voortdurende hitte in het stadje waar nooit een druppel regen valt accentueert dat gevoel. Hier weet Baldacci dat gevoel heel nauwkeurig te doseren. Beide personages staan voor vrouwen die niet in het plaatje van die tijd passen, onafhankelijk en tegelijk ongrijpbaar.
Op die momenten lijken ze even bevrijd te zijn van hun eendimensionale platheid. Alsof ze ineens wakker zijn geworden uit hun lethargie. Om helaas een paar alinea's later weer terug te vallen in hun onbenulligheid.

Baldacci stuurt ons daar bewust in, zoals iedere schrijver dat doet. De beschrijvingen en de dialogen lijken er uitsluitend te zijn om ons een rad voor ogen te draaien. Om het geheim en de plot voor ons te verstoppen. Pagina 's vol geleuter en irrelevante informatie. Je krijgt de tijd niet eens om de plot rustig te overdenken door de eindeloze woordenstromen zonder betekenis. Het kost moeite om je door al die hinderlagen heen te lezen.

De ontknoping maakt veel goed. Ineens is Archer er weer, alert, doordacht en vol mensenkennis. Mooi, denk je dan, maar die omschakelingen maken het geheel nogal tweeslachtig. Om niet te zeggen, ongeloofwaardig en inconsistent.
Het is geen spannend verhaal, de lulligheid die de personages uitstralen irriteert meer dan dat het spanning opbouwt of ons laat lachen. Het is bedoeld als sfeerbeeld. Het hangt tussen een literaire vertelling en een detective in. En dat is moeilijk terrein. Niet alleen voor de lezer maar vooral voor de schrijver. Het komt aan op juist doseren en wisselvalligheid voorkomen. Het is zeker niet een van zijn sterkste boeken. Hoewel ik opzet en het waarom van dit boek wel waardeer komt het geheel niet goed uit de verf.