Elke verre tocht begint met één stap

“Praat me niet over vrede. Praat me niet over vrede als die vrede betekent dat er een openluchtgevangenis bestaat waarin meer dan twee miljoen mensen opgesloten zitten. Een gevangenis zonder zuiver drinkwater, met onvoldoende voedsel, met te weinig brandstof om de ziekenhuizen draaiende te houden. Praat me niet over vrede als te vroeg geboren kinderen sterven omdat er niet genoeg elektriciteit is voor de couveuses. Als mensen met kanker alle hoop op genezing ontzegd wordt omdat hun therapie moet worden stopgezet. Als elke tien minuten een kind gedood wordt in Gaza. Praat me niet over vrede als mensen tientallen jaren lang, zelfs in zogenaamde vredestijd, uit hun huizen verdreven werden en worden. Ik ben twintig nu. Ik wil blij zijn en genieten van het leven. Maar hoe kan ik gelukkig zijn terwijl mijn land vermoord wordt? Zelfs als je niet dood bent, zoals ik, ben je het als Palestijn wel, vanbinnen. Dus praat me niet over vrede die geen vrede is.”

Zoals diamanten en olijfbomen verborgen onder het puin van bommen, is dit een verhaal van intense schoonheid en kracht die schuilgaat onder de oppervlakte van de wrede onderdrukking in Gaza. Lieve Malak, als mensen jouw verhaal zouden lezen en alles waar jij en je papa voor vechten, zouden ze zich afvragen hoe je die lach weet te dragen. Dus als je het niet van iemand anders hoort: ik ben trots op je en ik heb je gehoord, in elke taal.

Als ik dit boek in slechts een paar woorden zou moeten beschrijven, zou ik zeggen: adembenemend mooi, diep, authentiek, verdrietig, beangstigend en razendmakend. Maar ik wil hier zoveel meer over zeggen. Het kruipt onder je huid en komt woord voor woord heel erg binnen. De auteur neemt je op een hele mooie manier mee in de gedachten, het leven, de cultuur en de vlucht naar België van Malak en haar vader Nader. Het is geschreven in de stijl van een dagboek. Ironisch, vind ik. 78 jaar geleden werd het dagboek van Anne Frank gepubliceerd, 78 jaar later kijkt de wereld opnieuw toe hoe duizenden mensen, waarvan zeker de helft vrouwen en kinderen zijn, op een brute manier om het leven komen of voor hun leven moeten vluchten. Het geeft me een enorm gevoel van schaamte en teleurstelling. Toen ik 14 was, leerde ik hierover op school en bleef ik achter met de verbeelding van de mensheid die in de rij stond om door de “dood” omsloten te worden. Nooit had ik me voorgesteld deze verbeelding zo letterlijk te zien. Nooit had ik gedacht dat mensen zouden strijden om de plaats van de “dood” in te nemen. Nooit had ik kunnen bedenken dat verbeelding niet langer denkbeeldig zou zijn. Na de Holocaust zeiden we met z’n allen: “nooit meer”. Maar toch zijn we hier.

Dit is mijn ode aan jou om dit boek te lezen en door een andere bril naar de wereld te kijken. Hier wordt het verhaal van Malak verteld, maar het geeft ook een stem aan vele anderen. Het zal je blik verruimen op migratie, cultuur en geloof. Dit boek is kort en zal niet veel van je tijd in beslag nemen, maar dat verdient het wel. Nader zei: “Elke verre tocht begint met één stap.” Laat dit boek dan een stap dichterbij inclusie, vrede en verdraagzaamheid zijn, want het begint bij jou.