Geestverwanten voelt onecht

Spoilermeldingen voor deze recensie zijn bekeken en besproken, waarna geconcludeerd is dat de recensie geen plotwendingen weggeeft. Nieuwe meldingen zijn niet nodig. - redactieteam van Hebban

Sommige boeken zijn eigenlijk geen boeken. Geen romans, bedoel ik dan. Ze zijn niet geschreven omdat de auteur een verhaal wilde vertellen met spannende plotwendingen of boeiende hoofdpersonen, maar omdat hij of zij een boodschap wil overbrengen. En dat is doorgaans slecht nieuws. Geestverwanten van Hilda Spruit is zo’n boek.  

In het boek maken we kennis met de 15-jarige Merthe, die iets te horen krijgt wat haar leven volledig op zijn kop zet. Op zoek naar de waarheid gaat ze samen met haar vriendinnen glaasje draaien, in de hoop dat de geesten haar kunnen helpen. En natuurlijk leidt dat tot allemaal ellende.  

Die insteek kan een heel aardig boek opleveren. Glaasje draaien heeft alles in zich voor de start van een goed verhaal. Héél veel tieners doen het, het is – ook onder volwassenen – omgeven door mythes en broodjeaapverhalen. Koppel daar een verhaal aan over een meisje op zoek naar haar afkomst met een vleugje crime en dan kan dat best iets worden. Maar dan moet het wel goed verteld worden en daar gaat het hier vaak mis.  

Dat begint al bij de proloog waar Merthe snikkend op de keukenvloer zit, nadat haar ‘iets’ is verteld door haar ouders. Wat? Dat hoort de lezer niet – hoewel die aan zijn water aanvoelt dat ze wel geadopteerd zal zijn.  

Dan springen we een maand naar voren in de toekomst. Merthe logeert met twee vriendinnen in het tuinhuisje van een vriendin. De meiden vervelen zich en bedenken: we gaan elkaar geheimen vertellen. Nu vertelt Merthe haar geheim: ja, ze is geadopteerd. Als de meiden zich daarna nog steeds vervelen, komt een van hen op het lumineuze idee: weet je wat? We vragen de geesten om antwoorden!  

De gebeurtenissen tot dan toe hadden maar één doel: de meiden moesten gaan glaasje draaien. Maar opbouw naar het moment ontbreekt. De kinderen hebben geen speciale interesse in het paranormale en het idee om ‘de geesten te gaan raadplegen’ komt uit de lucht vallen.  

Dat zet door in de rest van het verhaal. Spruit wil vooral vertellen over de paranormale wereld. Dus krijgt vriendin Anouk hoofdpijn – ze heeft een ‘auralifter’ opgelopen – een geest die in haar aura is gekropen en narigheid veroorzaakt - die even later snel weer wordt verwijderd. Probleem opgelost. Als Merthe bedreigd een spookboerderij ingaat, krijgt ze een hanger van granaat van het medium dat hen vergezelt om haar te beschermen. Het ding krijgt veel aandacht, werkt echter nauwelijks en verdwijnt weer. Zo gaat het verder: geesten zien, psychometreren, voorspellende dromen, aura’s lezen? Ze zijn er allemaal. Op zichzelf is dat niet erg, maar het verhaal heeft verreweg de meeste van deze elementen helemaal niet nodig.  

Mede daardoor voelt het verhaal onecht. En dat komt niet door de premisse – dat geesten bestaan en invloed hebben op deze wereld. Juist de beschrijvingen van déze wereld overtuigen maar matig, doordat de gebeurtenissen niet logisch uit elkaar voortvloeien. Geen inspecteur zal het voor elkaar krijgen om op een avond een heel team op een leegstaande boerderij te laten graven op de tip van een medium. Voorwerpen die nodig zijn om het verhaal vooruit te helpen, slingeren heel handig overal rond. Een touw– om mee in een put te klimmen. Een breekijzer – om de vloer mee open te breken. Een schep - om een gat mee te graven. Ook de manier waarop Merthes adoptiemoeder buiten spel staat, wanneer haar dochter betrokken raakt bij ingrijpende ontwikkelingen uit het verleden, is onrealistisch.  

De dialogen zijn geforceerd – de kinderen praten zoals een volwassene dénkt dat ze praten – en de karakters blijven plat. Dat steekt vooral bij wanneer de zelfmoord van Merthes neefje voorbijkomt – een gevaarlijk onderwerp, omdat het zo traumatisch is voor wie zo’n trauma echt heeft meegemaakt. In dit verhaal is het vooral een manier om te laten zien hoe gevaarlijk glaasje draaien kan zijn én om Merthe een helper in de geestenwereld te geven.  

Jammer, want de insteek van Geestverwanten heeft potentie. Sommige scènes, zoals die wanneer Merthe en haar vriendinnen overal vreemde geluiden horen zijn behoorlijk spannend – lees dat 's avonds in bed en dan gaan je haren echt wel even overeind staan. Het lukt alleen nog niet voldoende om de goede elementen samen te voegen tot een echt goed verhaal.