Deze Spit smaakt naar meer

Na de twee succesvolle romans Het Smelt en Ik ben er niet werd Lize Spit (1988) gevraagd om het Boekenweekgeschenk 2023 te schrijven. Ze legde het werk voor haar derde roman even aan de kant en schreef De eerlijke vinder, een actuele novelle waarvan ze de hoofdpersoon Jimmy baseerde op Elmer uit Werther Nieland van Gerard Reve. Ook werd ze geïnspireerd door een gezin van tien dat uit Kosovo vluchtte en in België terecht kwam. Zij dreigden te worden uitgezet maar na groot protest uit het dorp waar ze waren opgevangen werd hen toch asiel gegeven.

Jimmy is een hele slimme jongen die het verzamelen van flippo’s tot een ware kunst heeft verheven. Hij heeft echter ook veel verdriet van het vertrek van zijn vader en ondanks dat hij de slimste van de klas is, heeft hij geen vriendjes. Hij is dan ook erg blij als Tristan Ibrahimi naast hem komt zitten in de klas. Tristan is met zijn familie gevlucht uit Kosovo en heeft een helse tocht naar België gemaakt. Jimmy maakt het tot zijn missie om Tristan helemaal in te laten burgeren. Na een jaar komt echter het besluit dat de familie uitgewezen zal worden. Tristan heeft met zijn oudste zus een plan bedacht om te kunnen blijven maar dit zal veel van Jimmy en hun vriendschap vergen.

Spit is bekend van behoorlijke lijvige romans maar met dit Boekenweekgeschenk bewijst ze dat het ook korter kan. In een kleine 92 bladzijden laat ze zien dat een vriendschap niet altijd is wat het lijkt. Ze vertelt het verhaal vanuit het perspectief van Jimmy zodat de lezer de vriendschap met Tristan een tijd lang als iets geweldigs ziet groeien. Maar er komen scheurtjes in die vriendschap en dat is hartverscheurend.

‘…alle flippo’s waren uit de venstertjes gevist en lagen verspreid door de keuken, op het aanrecht tussen het servies met etensresten, naast het fornuis, in het zeepbakje, op de vensterbank tussen de bloempotten met cactussen, op de vloer. Lavdi, die in teenslippers stond af te wassen, liep er gewoon doorheen.’

De eerlijke vinder is een mooie kennismaking van Spits werk voor het grote publiek. Haar rechttoe rechtaan taalgebruik met af en toe heerlijke Vlaamse uitdrukkingen en woorden maken het lezen aangenaam ondanks de vaak ongemakkelijke scenes die al als kenmerk van haar werk gelden. Het einde van deze novelle geeft ruimte voor eigen inbreng van de lezer en dat geeft al aan dat Spit best nog wel meer mag schrijven over deze eerlijke vinder Jimmy en zijn wederwaardigheden met zijn verzamelingen en het helpen van vluchtelingen. Het smaakt zeker naar meer!