Lezersrecensie
Een tijdsbeeld van een man en een cultuur
Mijn respect voor Chris Ceustermans was al groot na zijn uitstekende biografie van schrijver J.M. Berckmans (‘Schrijven in de Grauwzone’, 2018). Deze biografie van Emmanuel de Bom deed er nog een schep bovenop.
Het leven van de Antwerpse kleermakerszoon ‘Mane’ de Bom ( 1868-1953) stond helemaal in het teken van de Vlaamse Letteren. Hij begon zijn carrière als eenvoudige bediende en eindigde als directeur van de Antwerpse Stadsbibliotheek (de huidige erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience). Een saai ambtenarenbestaan zou je kunnen denken, maar dat was het allerminst; vooral als gevolg van de politieke en culturele omstandigheden en de nauwe betrokkenheid van de Bom daarbij.
Het beeld dat Ceustermans van de Bom schetst is dat van een pluralistisch, tolerant en bijzonder actief man. Spreken van een goedgevuld leven is in dit geval een understatement. Zo richtte hij mee het tijdschrift ‘Van Nu en Straks’ op en lag aan de basis van de oprichting van het huidige Letterenhuis. Jarenlang ook was hij journalist van de NRC en van de Volksgazet. Zijn culturele collaboratie tijdens de eerste wereldoorlog kostte hem zijn job. Hij organiseerde tal van tentoonstellingen, deed aan crowdfunding voor de zieke Alice Nahon, promootte het werk van Stijn Streuvels, Cyriel Buysse, August Vermeylen en andere schrijvers, en hij onderhield bovendien met elk van hen een intense vriendschap. Zijn hand- en spandiensten en initiatieven allerhande voor het Vlaamse cultuurleven én voor individuele Vlaamse schrijvers zijn wellicht zijn grootste maatschappelijke verdiensten.
Het drukke letterenleven van de Bom was verweven met tal van persoonlijke perikelen. Vooreerst zijn relatie met de zangeres/prostitué Clara waarop zijn naturalistische stadsroman ‘Wrakken’ geïnspireerd is. Vervolgens zijn dramatisch huwelijk totterdood met Nora, een vrouw met permanente gezondheidsproblemen en een godsdienstobsessie. En in de laatste decennia van zijn leven ook nog zijn minnares Emma.
Ceustermans beschrijft zorgvuldig de liefdes, vriendschappen en letterenbesognes van de Bom aan de hand van veel citaten in het ouwelijk aandoend Nederlands van die tijd, met vermelding van tal van namen en feiten en verwijzingen (een notenregister van 40 blz). Als lezer wordt je daarmee niet alleen meegesleept in het leven van Mane de Bom, maar beleef je ook haast aan den lijve onze recente culturele geschiedenis, de periode van 1890 tot kort na de tweede wereldoorlog. Een levensverhaal en een geschiedenisles in één. Zeer lezenswaard.
Het leven van de Antwerpse kleermakerszoon ‘Mane’ de Bom ( 1868-1953) stond helemaal in het teken van de Vlaamse Letteren. Hij begon zijn carrière als eenvoudige bediende en eindigde als directeur van de Antwerpse Stadsbibliotheek (de huidige erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience). Een saai ambtenarenbestaan zou je kunnen denken, maar dat was het allerminst; vooral als gevolg van de politieke en culturele omstandigheden en de nauwe betrokkenheid van de Bom daarbij.
Het beeld dat Ceustermans van de Bom schetst is dat van een pluralistisch, tolerant en bijzonder actief man. Spreken van een goedgevuld leven is in dit geval een understatement. Zo richtte hij mee het tijdschrift ‘Van Nu en Straks’ op en lag aan de basis van de oprichting van het huidige Letterenhuis. Jarenlang ook was hij journalist van de NRC en van de Volksgazet. Zijn culturele collaboratie tijdens de eerste wereldoorlog kostte hem zijn job. Hij organiseerde tal van tentoonstellingen, deed aan crowdfunding voor de zieke Alice Nahon, promootte het werk van Stijn Streuvels, Cyriel Buysse, August Vermeylen en andere schrijvers, en hij onderhield bovendien met elk van hen een intense vriendschap. Zijn hand- en spandiensten en initiatieven allerhande voor het Vlaamse cultuurleven én voor individuele Vlaamse schrijvers zijn wellicht zijn grootste maatschappelijke verdiensten.
Het drukke letterenleven van de Bom was verweven met tal van persoonlijke perikelen. Vooreerst zijn relatie met de zangeres/prostitué Clara waarop zijn naturalistische stadsroman ‘Wrakken’ geïnspireerd is. Vervolgens zijn dramatisch huwelijk totterdood met Nora, een vrouw met permanente gezondheidsproblemen en een godsdienstobsessie. En in de laatste decennia van zijn leven ook nog zijn minnares Emma.
Ceustermans beschrijft zorgvuldig de liefdes, vriendschappen en letterenbesognes van de Bom aan de hand van veel citaten in het ouwelijk aandoend Nederlands van die tijd, met vermelding van tal van namen en feiten en verwijzingen (een notenregister van 40 blz). Als lezer wordt je daarmee niet alleen meegesleept in het leven van Mane de Bom, maar beleef je ook haast aan den lijve onze recente culturele geschiedenis, de periode van 1890 tot kort na de tweede wereldoorlog. Een levensverhaal en een geschiedenisles in één. Zeer lezenswaard.
2
Reageer op deze recensie
