Muziek in de hoofdrol

De Japanse Riku Onda (1964) is een veelbekroonde bestsellerauteur. Nadat ze in 1991 een prijs won voor haar eerste roman werd ze fulltime schrijver. Voor Honingbijen en donder in de verte, dat uit het Engels vertaald werd door Monique ter Berg en Jetty Huisman, ontving ze in Japan twee prijzen, de Japan Booksellers’ Award en de Naoki Prize. Een unicum, want nooit eerder won dezelfde roman beide prijzen in hetzelfde jaar. In 2019 werd de roman verfilmd als Listen to the Universe.

In Yoshigae, een kustplaatsje in de buurt van Tokio, vindt een prestigieus internationaal pianoconcours plaats. Aya, Masaru, Akashi en Lin zijn vier van de veelbelovende deelnemers en de hoofdpersonages van het verhaal. Ze hebben niet alleen een andere achtergrond qua opleiding, maar benaderen het spelen van klassieke muziek ook op totaal andere wijze. Het is aan de jury om deze verschillen op waarde en spel te beoordelen en om uiteindelijk de winnaar te kiezen.

Opvallend aan de schrijfstijl van Onda is de vloeiende, poëtische en ietwat hoogdravende pen die ze hanteert wanneer ze schrijft over het pianospel, de muziek en de interpretatie daarvan en daar tegenover het eenvoudige taalgebruik als het gaat om de dialogen van de personages. Het maakt dat het boek op mij overkomt als een adolescent op de grens naar volwassenheid. Er zit enige wispelturigheid in. De vele personages karakteriseert de auteur bijzonder goed. Of het nu gaat om de musici, of de juryleden, als lezer krijg je meteen een goed beeld van ze, waarbij er voldoende aandacht wordt besteed aan hun verleden. Wat miste in het verhaal is de competitieve invalshoek. Iets wat je tussen musici van een dergelijk prestigieus concours zou verwachten en bovendien op de achterflap wordt beloofd.

De opbouw van het boek zit logisch in elkaar. Het volgt de vier hoofdpersonages vanaf het moment van de audities naar en tijdens het concours. De optredens van de musici worden nauwgezet beschreven met aandacht voor de gedachten en gevoelens van zowel de betreffende musicus als van de toehoorders. Zo probeert Jin te ontdekken wat zijn muziekdecaan hem probeerde duidelijk te maken met ‘de muziek naar buiten brengen’. Als hij luistert naar de uitvoering van een Koreaanse pianist vlucht hij letterlijk naar buiten.

“Jin keek naar de lucht. Er stond geen wind, het regende zachtjes. In de verte rommelde de donder. Winters onweer. Ergens uit de diepte borrelde er iets bij hem op.”

Waarmee ook het laatste deel van de titel verklaard wordt, en op deze manier wordt de muziek heel dicht bij de lezer gebracht en uitgelegd. Hierdoor is het ook goed te begrijpen voor lezers die niet thuis zijn in klassieke muziek. Langzaam neemt Onda je mee doorheen het concours. Elke ronde krijgt de nodige aandacht, met uitzondering van de finale. Daar wisselt ze ineens naar een snel tempo en laat ze de lezer verbluft alleen achter in een lege zaal.

Riku Onda heeft met Honingbijen en donder in de verte een toegankelijk boek geschreven met klassieke muziek in de hoofdrol en een aantal interessante personages. Qua schrijfstijl is het niet in evenwicht, en aan een aantal verwachtingen wordt helaas niet voldaan.