Lezersrecensie
Lezen met rode pen in de hand
Iedereen wordt wel eens geconfronteerd met een leugen. Meestal eentje die weinig om het lijf heeft, maar soms is de impact groot. Vooral als er sprake is van bedrog of manipulatie. Maar wanneer weet je nu wanneer iemand keihard zit te liegen? Om daar antwoord op te krijgen, creëerde de FBI jaren geleden statementanalyse. Met deze tool is het mogelijk om leugenaars van waarheidsprekers te onderscheiden. Het is een methode die volgens de statementanalisten efficiënt kan zijn bij politieonderzoek.
Bestseller- en scenarioauteur Piet Baete was in zijn leven twee keer het slachtoffer van manipulatie. Het maakte hem wantrouwend naar nieuwe mensen die hij ontmoette. Door zijn interesse in thrillers en cold cases, onder andere die van de moord op de Belgische Ingrid Caeckaert, kwam hij in aanraking met Peter Hyatt, de grondlegger van statementanalyse. Baete volgde als een van de weinigen in Vlaanderen de FBI-opleiding tot statementanalist. Met Ontmasker de leugenaar wil hij deze methode onder de aandacht van het lezerspubliek brengen. Niet alleen om te verklaren hoe die kan helpen bij het oplossen van cold cases, maar ook hoe die het leven van de lezer kan veranderen.
Als twaalfjarige jongen volgde Baete het bloedspoor van de gewonde moordenaar van Ingrid Caeckaert. Het is een gebeurtenis die hem nooit meer heeft losgelaten. De moord op Ingrid in 1991 behoort tot de vele cold cases in België, en het is een van de zaken die de auteur uitgebreid beschrijft in dit boek. Baete doet dat aan de hand van de zogenoemde rode vlaggen. Rode vlaggen zijn indicatoren die de analisten gebruiken voor misleiding in het taalgebruik. Misleiding is dus iets anders dan liegen en zegt ook niets over de schuld of onschuld van iemand, tenzij er sprake is van een overmaat aan rode vlaggen. Deze methode gaat in beginsel uit van de onschuld van de ondervraagde.
In Ontmasker de leugenaar bespreekt Baete achttien van deze rode vlaggen. Ze variëren van ‘in de gunst komen bij de ondervrager’ en ‘tegenstrijdigheden’ tot ‘lichaamshouding’ en ‘haperingen’. De theoretische uitleg is zondermeer boeiend en logisch. Tegelijk is er tegenover elke uitleg wel een bedenking te plaatsen die voor een tikje twijfel zorgt. Twijfel die versterkt wordt door de regelmatig subjectieve manier waarop de auteur zich vastbijt in de cold case van Ingrid. Daardoor lijkt het alsof de auteur statementanalyse in dit geval gebruikt om zijn vermoeden van schuld bevestigd te krijgen.
‘Daar was de bevestiging die ik al zo lang zocht. Nu hoorde ik het [wij zijn ook slachtoffer] hen zelf zeggen en las ik het niet alleen in een geschreven interview.’
De auteur maakt zichzelf door bovenstaand citaat toch enigszins ongeloofwaardig als statementanalist. Bovendien is zijn schrijfstijl niet consistent. Waar hij in het begin van het boek de lezer meeneemt in zijn vlot geschreven, logisch te volgen objectieve theorieën, slaat de balans halverwege door naar subjectieve, bijna stalkende, interventies. Daardoor ontwikkelt Ontmasker de leugenaar van Piet Baete zich van een interessant en leerzaam boek gaandeweg naar een ietwat tenenkrommend boek waarbij de lezer regelmatig de rode pen kan hanteren.
Bestseller- en scenarioauteur Piet Baete was in zijn leven twee keer het slachtoffer van manipulatie. Het maakte hem wantrouwend naar nieuwe mensen die hij ontmoette. Door zijn interesse in thrillers en cold cases, onder andere die van de moord op de Belgische Ingrid Caeckaert, kwam hij in aanraking met Peter Hyatt, de grondlegger van statementanalyse. Baete volgde als een van de weinigen in Vlaanderen de FBI-opleiding tot statementanalist. Met Ontmasker de leugenaar wil hij deze methode onder de aandacht van het lezerspubliek brengen. Niet alleen om te verklaren hoe die kan helpen bij het oplossen van cold cases, maar ook hoe die het leven van de lezer kan veranderen.
Als twaalfjarige jongen volgde Baete het bloedspoor van de gewonde moordenaar van Ingrid Caeckaert. Het is een gebeurtenis die hem nooit meer heeft losgelaten. De moord op Ingrid in 1991 behoort tot de vele cold cases in België, en het is een van de zaken die de auteur uitgebreid beschrijft in dit boek. Baete doet dat aan de hand van de zogenoemde rode vlaggen. Rode vlaggen zijn indicatoren die de analisten gebruiken voor misleiding in het taalgebruik. Misleiding is dus iets anders dan liegen en zegt ook niets over de schuld of onschuld van iemand, tenzij er sprake is van een overmaat aan rode vlaggen. Deze methode gaat in beginsel uit van de onschuld van de ondervraagde.
In Ontmasker de leugenaar bespreekt Baete achttien van deze rode vlaggen. Ze variëren van ‘in de gunst komen bij de ondervrager’ en ‘tegenstrijdigheden’ tot ‘lichaamshouding’ en ‘haperingen’. De theoretische uitleg is zondermeer boeiend en logisch. Tegelijk is er tegenover elke uitleg wel een bedenking te plaatsen die voor een tikje twijfel zorgt. Twijfel die versterkt wordt door de regelmatig subjectieve manier waarop de auteur zich vastbijt in de cold case van Ingrid. Daardoor lijkt het alsof de auteur statementanalyse in dit geval gebruikt om zijn vermoeden van schuld bevestigd te krijgen.
‘Daar was de bevestiging die ik al zo lang zocht. Nu hoorde ik het [wij zijn ook slachtoffer] hen zelf zeggen en las ik het niet alleen in een geschreven interview.’
De auteur maakt zichzelf door bovenstaand citaat toch enigszins ongeloofwaardig als statementanalist. Bovendien is zijn schrijfstijl niet consistent. Waar hij in het begin van het boek de lezer meeneemt in zijn vlot geschreven, logisch te volgen objectieve theorieën, slaat de balans halverwege door naar subjectieve, bijna stalkende, interventies. Daardoor ontwikkelt Ontmasker de leugenaar van Piet Baete zich van een interessant en leerzaam boek gaandeweg naar een ietwat tenenkrommend boek waarbij de lezer regelmatig de rode pen kan hanteren.
2
Reageer op deze recensie
