Prachtig beeld van tijd en leven

Guillaume Van der Stighelen (1955) is een Vlaams columnist en auteur, daarnaast zingt hij en speelt hij piano. Als oud-reclamemaker schreef hij een aantal vakboeken. Hij stapte uit de branche na het overlijden van zijn zoon, waarna hij de gedichtenbundel Jij bent de zon nu schreef. Daarna volgden een essay en enkele non-fictieboeken. Rozeke is zijn jongste roman dat het leven van zijn overgrootvader beschrijft, het is deels biografisch en deels fictie.

De achtentachtigjarige Guillaume Van der Stighelen krijgt in 1940 een van de eerste Philishave’s cadeau, een nieuwigheid waarmee hij niet uit de voeten kan. Het apparaat werpt hem wel terug in de tijd. Naar het jaar dat hij als puber met zijn ouders Docus en Netje en zijn tien jaar oudere vriend Sus Antwerpen moet verlaten om te ontkomen aan de cholera. Vanaf dat moment wordt Gwillemke, zoals hij dan nog heet, door de auteur tot leven gebracht. Aan de hand van familiedocumenten en foto’s construeert Van der Stighelen het leven van zijn overgrootvader. De lacunes vult hij aan met fictie. Het resulteert in een toegankelijke roman, waarin de pracht van de Vlaamse taal naar voren komt en waarin enkele Franse zinnen niet geschuwd worden.

Het is de alwetende verteller die de lezer op nagenoeg chronologische wijze meeneemt en daarbij vooral het denken en handelen van Gwillemke beschrijft. Van de opstandige puber, die op het platteland wijze lessen krijgt van moe Roos, ontwikkelt hij zich tot een halsstarrige man die niet in armoe wil blijven leven. Het lukt hem zich als loodgieter verder te ontwikkelen en kansen te grijpen in het Antwerpen van rond 1900. Zijn winkel in sanitair legt hem geen windeieren en tijdens de Eerste Wereldoorlog probeert hij het voortbestaan te garanderen. Als echtgenoot en vader slaagt hij niet echt. Met name zijn zoons moeten het ontgelden en worden gedisciplineerd door hem opgevoed, vooral omdat hij vindt dat zijn vrouw Caroline ze veel te veel verwent. Het is eigenlijk alleen zijn dochter Rozeke die zijn hart weet te openen. Na haar dood gaat die voor altijd op slot. En ondanks dat Gwillemke geen aimabel man is, weet de auteur hem zo te beschrijven dat je hem toch in je hart sluit.

Van der Stighelen weet de vele belangrijke ontwikkelingen die rond de voorlaatste eeuwwisseling plaatsvonden en WOI een plek te geven in deze roman. Dit maakt het verhaal niet alleen compleet, het zorgt ook voor een goed tijdsbeeld. Vrouwenonderdrukking, discriminatie en klassenverschillen, het zijn zaken die je als lezer nu niet meer tolereert, maar eenvoudigweg horen bij de tijd waarin deze roman zich afspeelt. De alwetende verteller waarvoor de auteur kiest, zorgt voor een enigszins eenzijdig boek en tegelijk voor een kloppend verhaal. En daardoor is Rozeke een prachtig boek om over Guillaume Van der Stighelen te lezen.