Vooral de actie overtuigt met einzelgänger als actieheld

Kan scherpschutter en nergens officieel geregistreerde loner Victor alias “Tesseract” -ontsproten aan de fantasie van Tom Wood- zich meten met collegae als Jack Reacher en Evan Smoak alias “The Nowhereman”? In De vijand, het tweede deel over een volkomen onafhankelijke einzelgänger die voortdurend op grote en kleinere, al dan niet persoonlijke missies onderweg is dringt de vergelijking zich sterk op.   

In dit vervolg op De jager is Victor niet zo zelfstandig als hij zou willen. Door omstandigheden is hij verworden tot wat hij zelf omschrijft als “slaaf met een pistool”. Hij is namelijk in de greep beland van de CIA, die hem voor eigen, ondoorzichtige doeleinden inzet tot hij bij hen een schuld heeft vereffend. Daardoor is hij gedwongen tegen zijn eigen principes in te handelen, wanneer hij binnen korte tijd drie spoedklussen -het omleggen van een paar hoge piefen binnen de internationale  illegale wapenhandel- moet afwerken.  

Dat gaat hem indrukwekkend goed af, totdat er onvoorziene “collateral damage” optreedt. En dat betekent definitief controleverlies voor Victor. Alles blijkt onvermoed anders in elkaar te zitten. Plotseling is hij niet alleen meer speelbal van zijn opdrachtgever, die nu met hem in de maag zit, maar ziet hij zich ook blootgesteld aan de wraakgevoelens van een uiterst machtige organisatie.  

Wie is de vijand van wie, en waarom- dat is waar het hier allemaal omdraait. De lezer weet méér dan Victor, krijgt mee hoe Victor als schaakstuk op het speelveld verschoven wordt door mysterieuze superieuren. Dat is ook wel nodig, om de plot overzichtelijk en begrijpelijk te houden. Echt ten koste van de spanning gaat het niet, want het blijft lang gissen naar de exacte rol van de bobo’s en hun achtergronden.  

Zijn bijna bovenmenselijke behendigheid en tactisch inzicht helpen Victor door de ene na de andere nijpende situatie heen en wat werkwijze betreft sluit hij mooi aan bij het rijtje  van bovengenoemde actiehelden. Wood blinkt uit in het bedenken van actiescènes, wat niet verwonderlijk is als je weet dat hij ook scenario’s schrijft. Wel is het zo dat hij erg de tijd en ruimte neemt voor het beschrijven van alle actie, bijna alsof hij de kans grijpt dit in een boek uitgebreid te doen en zich daar een beetje in verliest. Dat doet hij op gegeven moment zeker tijdens een uitweiding op technisch vakgebied: een drie paginalange wapenbeschrijving wat betreft gewicht, materiaal en werking is zelfs op een ruim vierhonderd pagina’s tellend boek toch wat overdreven.  

Wellicht dragen die vele technische omschrijvingen er aan bij dat de boeken van Tom Wood wellicht wat minder geapprecieerd zullen worden door vrouwelijke lezers dan de boeken van Lee Child en Gregg Hurwitz. Zeker is in elk geval dat Wood er beduidend minder in slaagt om van  zijn held een menselijk figuur, een gevoelspersoon en niet slechts een ordinaire huurmoordenaar, te maken. Victor doet vrijwel niet aan introspectie en wanneer wel, dan overtuigt het niet. Victor is religieus, zo wordt droog gemeld, alsof met dit feit zijn persoonlijke moraal in een keer helemaal duidelijk moet zijn. Zijn afkeer van vloeken en krachttermen als zijnde godslastering alleen is natuurlijk bij lange niet genoeg om hem van een ‘ethisch verantwoord’ voorkomen te voorzien. Een persoonlijk gedreven mensen-in-nood-redder is Victor al evenmin, hoewel hij de sporadisch opduikende kennissen in zijn leven wel degelijk ontziet.  

Niet een uitgesproken type ‘ruwe bolster, blanke pit’ dus, deze Victor. De vergelijking  met de enigmatische Jack Reacher en dito Evan Smoak gaat vooral op wat betreft hun gedeelde indrukwekkende kundigheid en body skills en natuurlijk hun extreem ongebonden, onsociale bestaan. Met al het spektakel in De vijand mag dat kenmerkende beetje extra wat Victor ontbeert op zich de pret niet drukken. En wie weet, in een volgend deel, ziet hij kans zich beter te profileren. Dat verdient hij beslist.