Breinbeleid voor beginners

De afgelopen jaren is het aandeel van flexwerkers in Nederland gegroeid van 15 naar 22% van de totale beroepsbevolking. De inzet van flexwerkers kan voor werkgevers een ideale oplossing zijn voor het opvangen van pieken en het tijdelijke vervangen van zieken. Of het voor werknemers zo’n goede ontwikkeling is, valt echter te bezien. De onzekerheid die het tijdelijke werk met zich meebrengt, is een bron van veel leed. Uit onderzoek van Arboned blijkt namelijk dat onder werknemers jonger dan 25 jaar stressklachten tegenwoordig de belangrijkste oorzaak van verzuim zijn.

Neuropsychologe Elke Geraerts stelt in haar laatste boek Mentaal kapitaal dat er sprake is van een breincrisis. 'We zijn gezonder, leven langer en lijken vrijer dan ooit tevoren. En toch voelen we dat er iets mis is'. We hebben ons brein te lang genegeerd, met als gevolg een haast epidemische toename van burn-out. Tegelijkertijd is de technologie om ons brein te bestuderen de afgelopen jaren drastisch verbeterd. Er is sinds de jaren ’90 van de vorige eeuw (de zogenaamde decade of the brain) heel veel onderzoek gedaan naar de werking van onze hersenen. Geraerts neemt de lezer mee in haar onderzoek en advieswerk op het gebied van neuropsychologie in het algemeen en het voorkomen van burn-out in het bijzonder. Ze pleit voor het invoeren van een 'breinbeleid', zowel door individuen als binnen organisaties, bestaande uit een aantal specifieke maatregelen om burn-out te voorkomen.

In 200 pagina’s legt ze uit waardoor burn-out ontstaat en dat mentale veerkracht de vaardigheid is die ons helpt burn-out te voorkomen. Geraerts vergelijkt veerkracht met spierkracht, ze is te trainen, maar je moet waken voor overbelasting. Ze biedt vier handvaten voor het met beleid ontwikkelen van veerkracht: zelfcontrole, bewust omgaan met ons bewustzijn en onderbewustzijn, focus en optimisme. Elk handvat wordt in een hoofdstuk toegelicht aan de hand van anekdotes en wetenschappelijke onderzoeksresultaten. Daarnaast gaat ze uitgebreid in op verschillende moderne ongemakken als onze collectieve verslaving aan sociale media en legt ze uit waarom mensen niet kunnen multitasken. Het boek sluit af met een pleidooi voor het investeren in het mentaal kapitaal van medewerkers in organisatie en een verslag van een consultancy traject waarin ze de concrete toepassing van de handvaten laat zien.

De ondertitel van het boek is Versterk je mentale veerkracht en vermijd burn-out. Dat suggereert een zelfhulpbenadering met lijstjes do’s en don’ts  maar dat is niet het geval. Ze legt op een gestructureerde wijze uit welke ingrepen we kunnen doen om onze mentale veerkracht te vergroten. Maar door de beschrijvingen van experimenten en onderzoeken biedt het boek ook een kijkje in de wetenschappelijke ontwikkelingen in de neuropsychologie. Dat maakt Mentaal kapitaal een bijzondere mix van theorie en praktijk. Mentaal kapitaal is gelukkig geen handboek voor de gestreste werknemer geworden. Integendeel, het is een aanrader voor iedereen die is geïnteresseerd in een in begrijpelijke taal geschreven betoog over de ontwikkelingen in neuropsychologie en stresspreventie.