Tatoeages vervagen in de huid, ... herinneringen niet.

Over de gruwel in WOII is zeer veel te lezen maar Bianca Boer is er in geslaagd om dit thema op een originele manier bij de lezer te brengen.

Bianca (1976) is schrijver en dichter en in 2007 debuteerde zij met haar verhalenbundel "Troost en de geur van koffie", goed voor een nominatie voor de Selexzy Debuutprijs 2008. In 2010 verscheen haar dichtbundel "Vliegen en andere vogels". Zij publiceerde in tijdschriften zoals De Gids, Tirade en Passionata. Haar debuterende roman "Draaidagen" ( 2019) is meteen goed voor een nominatie op de shortlist van de Hebbandebuutprijs2020.

Zeventig jaar, dat is het verschil in leeftijd tussen Judith, 23, en haar grootmoeder Nini, 93. Judith is net gestopt met haar studies en woont in bij haar oma die dementerend is. Oma Nini is een overlevende van de Holocaust, de gruwel van WOII, waarin ze haar ganse familie verloren heeft. Ook voor Judith was het lot niet zo goed gezind, want zij moest ouderloos opgroeien. Auschwitz heeft oma zeer zwaar getekend, niet alleen de tatoeage op haar arm maar vooral het psychologisch trauma blijft haar medogenloos achtervolgen. Het maakt allemaal veel indruk op Judith, maar zij weet er té weinig over. Om meer te weten te komen van wat er in die concentratiekampen gebeurde en wat daar allemaal aan vooraf ging neemt zij een figurantenrol aan in een film over WOII.

In het verhaal tekenen zich een aantal verhaallijnen af.
Judith en de liefde is een verhaallijn die doorheen het hele verhaal sporadisch aan bod komt. Haar grote liefde is afgebroken en zij is achtergebleven met een moeilijk te vergeten trauma.

Judith en oma Nini is een andere verhaallijn. Deze twee hoofdpersonages zijn door de auteur zeer goed uitgediept door gebruik te maken van flash-backs die de achtergronden van beiden zeer duidelijk maken. Oma Nini heeft een eetprobleem en is dementerend. Dat laatste is bij Judith niet zo direct opgevallen en dat is vooral merkbaar in de soms vreemde beslissingen die Judith neemt.

Een andere verhaallijn is die van oma Nini. Haar hele familie verliest ze in Auschwitz en de rest van haar leven blijft ze kampen met een soort van ontroostbaarheid. Het is haar obsessie geworden en het belangrijkste in haar leven. Deze houding is zo sterk dat ze de problemen van anderen, bijvoorbeeld die van Judith, niet kan plaatsen. Wat kan er nu problematischer zijn in het leven dan wat ik heb meegemaakt?

Judith en de film waarin zij een figurantenrol gaat spelen. Tijdens de opnames wordt Judith geconfronteerd met de verschrikkelijke omstandigheden tijdens WOII waardoor zij zich een voorstelling kan maken van wat haar oma aan den lijve heeft ondervonden.

" Daarom is er film. Om je in de verhalen te laten geloven."

Bianca schuwt de fragiele thema's niet. Naast het thema 'oorlog' heeft zij ook aandacht en kritiek op filmmakers. Zij heeft er geen moeite mee om gefundeerde kritiek te geven over het draaien van bepaalde scenes voor wat betreft geloofwaardigheid en menselijke waardigheid.
Een thema dat als een rode draad doorheen de bladzijden loopt is de eenzaamheid, de vereenzaming. Daarmee niet bedoeldend op het alleen zijn op zich, maar het gemis aan familieleden die door diverse omstandigheden en gebeurtenissen een onopvulbare lege plek achterlaten in het leven? ...
De problemen die dementie veroorzaakt om samen te leven met een dementerend persoon komen zeer sterk aan bod. De auteur brengt dit zeer goed over op de lezer en ondanks de ernst van de situatie kan zij met gevoeligheid voor humor de situaties nuanceren, zonder ze te ontkennen.

Bianca Boer heeft een zeer directe schrijfstijl en maakt gebruik van korte zinnen waardoor je aanvankelijk de indruk krijgt dat het allemaal wat kort afgekapt, wat onvriendelijk overkomt. Het lijkt wel of de schrijver té veel in één keer wil vertellen waardoor je een enorme vaart krijgt in het verhaal. Misschien zou het toch beter zijn om die korte zinnen wat af te wissselen met langere exemplaren zodat de lezer wat meer ademruimte krijgt om de snelle opeenvolging van gebeurtenissen te verwerken.
Het gebruik van flash-backs was in dit boek bijna onvermijdelijk. De auteur maakt er dan ook dankbaar gebruik van om de achtergronden van Judith en Nina uit te diepen. Twee zeer sterk uitgewerkte personages. Dat alles versterkt de geloofwaardigheid van het verhaal al zijn sommige beslissingen van Judith wat vreemd, al is dat misschien te wijten aan het feit dat zij in een ontkenningsfaze of een onwetendheidsfaze zit voor wat betreft de toenemende dementie van haar oma.

Met "Draaidagen" brengt Bianca Boer WOII op een andere manier bij de lezer: zij gaat het allemaal, bij manier van spreken, lijfelijk ondervinden tijdens een figurantenrol in een film. De verschillende verhaallijnen en de diverse fragiele thema's die aangehaald worden in dit boek maken van dit romandebuut een aangenaam boek om te lezen en mede door de aangehaalde factoren gaat het nooit vervelen. Voor mij een terechte plaats op de shortlist van de Hebbandebuutprijs2020 waardig.


Ik heb "Draaidagen" van Bianca Boer bekroond met 4**** sterren.