Recensie Wat de dag verschuldigd is aan de nacht

We schrijven Algerije in de jaren ’30. De 10-jarige Younes leeft samen met zijn vader en moeder en z’n 7-jarige zusje Zahra ergens op het platteland. Ze leiden een teruggetrokken leven. Issa, de vader van Younes lijkt niet voor het geluk geboren. Door het harde leven maakt hij steeds meer schulden. Het land wat hij van z’n voorouders heeft geërfd is verpacht, en alleen met keihard werken kan hij het hoofd boven water houden.

Door een noodlottige samenloop van omstandigheden gaat z’n hele oogst van het jaar verloren. Hij kan z’n schulden niet meer betalen en verliest het land en de boerderij. Het gezin is dakloos, en trekt naar de stad Oran waar Mahi, een broer van Issa woont die misschien kan helpen. Younes kijkt z’n ogen uit als het gezin in de stad arriveert: hij is nog nooit in een grote stad geweest, en de woonwijken met tuintjes, en de vele winkels zien er allemaal even indrukwekkend uit. Helaas wordt dat niet de nieuwe woonomgeving van Younes. Zijn oom brengt hen in contact met een gluiperige makelaar, en leent een beetje geld, net genoeg om aan de rand van de stad in de krottenwijken een miniscuul klein hutje zonder ramen te kunnen huren. Hoewel zijn oom aanbiedt het gezin verder te helpen, weigert de trotse Issa. Hij werkt zich nog liever dood, en belooft het gezin een mooi huis dat hij met z’n eigen handen zal gaan verdienen.

Het loopt allemaal anders en in een wanhoopsdaad staat Issa toe Younes onder te brengen bij oom Mahi. Mahi heeft zich opgewerkt tot apotheker en woont in het welvarende gedeelte van de stad. Omdat Mahi en zijn vrouw Germaine zelf geen kinderen kunnen krijgen wordt Younes liefdevol opgenomen, en vertroeteld als ware hij hun eigen zoon. Af en toe kan Younes nog op bezoek bij z’n ouders en zusje in de krottenwijk, om te constateren dat ze steeds verder en verder afglijden. Als Issa met z’n zuur verdiende geld een partnerschap wil aangaan, en onderweg wordt beroofd, breekt ook zijn weerstand. Issa raakt aan de drank en verdwijnt op een dag spoorloos. Ook z’n moeder en zusje trekken na een brand weg uit de krottenwijk, om nooit meer iets van zich te laten horen.

Ondanks het verdriet om z’n ouders en zusje groeit Younes langzaam op in z’n nieuwe omgeving. Hij maakt een aantal goede vrienden, maar ontdekt ook dat zijn afkomst het leven niet altijd gemakkelijk maakt. Hij is van Arabische afkomst, en dus tweederangs burger in het land dat wordt geregeerd als een kolonie van Frankrijk. Op een dag stapt een jong meisje genaamd Emilie de apotheek binnen. Het korte gesprek dat volgt zal zijn leven veranderen, hoewel Younes zich dit op dat moment nog niet beseft. Als hij na jaren Emilie weer terugziet drijft zij niet alleen een wig tussen zijn vrienden, maar worstelt Younes ook met een duistere belofte uit zijn verleden waardoor hij niet kan toegeven aan zijn liefde voor Emilie. Met catastrofale gevolgen..

Een werkelijk briljant geschreven boek waarin je direct midden in het leven van Younes in de jaren ’30 en ’40 van Algerije zit. Alsof je daar zelf was, worstelend met je afkomst, terwijl je zelf een plekje probeert te veroveren binnen de samenleving, maar uiteindelijk toch ten onder gaat. Zijn liefde voor Emilie, en de onmogelijkheid ervan, is prachtig door het boek heen vervlochten, en deed me denken aan een situatie uit mijn eigen verleden, waarschijnlijk dat daarom het boek ook dubbel zo hard binnenkwam. Een niet te missen verhaal voor iedereen die van kwaliteitsliteratuur houdt, en niet bang is om een kijkje over de grenzen van onze Westerse Wereld te nemen!