Recensie Mijn leven met Osama

Iedereen die wel eens een boek heeft opgeslagen, een krant heeft gelezen, of een journaal heeft gezien kent hem, de meest gezochte man ter wereld: Osama bin Laden. Maar wat weten we nou echt van hem? Verder dan dat hij lid is van de tereurorganisatie Al Qaida, en dat hij verantwoordelijk is voor de aanslagen op de Twin Towers van het World Trade Center op 9 september 2001 komen de meesten waarschijnlijk niet. En om heel eerlijk te zijn, veel meer wist ik ook niet van hem, totdat ik begon met het lezen van "Mijn leven met Osama", geschreven door de Amerikaanse schrijfster Jean Sasson en gebaseerd op de verhalen van Najwa bin Laden, de eerste vrouw van Osama, en Omar bin Laden, de vierde zoon van Osama, en tevens zoon van Najwa.

Najwa wordt geboren in de Syrische havenstad Latakia in 1959, Osama in Djedda in Saoedi-Arabië in 1957. De moeder van Osama is de zus van de vader van Najwa. Omdat het in Saoedi-Arabië heel gebruikelijk is dat neef en nicht met elkaar trouwen is het dus niet zo vreemd dat het tweetal in 1974 in het huwelijk treedt. Najwa moet haar familie achterlaten als ze gaan samenwonen in Djedda.

In het verdere verloop van het verhaal volgen een aantal essentiële gebeurtenissen die Osama hebben gemaakt tot wie hij nu is. Osama ontwikkelt al op jonge leeftijd een sterk extremistisch gevoel voor de Islam, en tegen alles wat anders is. Zo raakt hij betrokken bij de oorlog in Afghanistan tegen de Russen (1979-1989), die afgezien van de vele slachtoffers die aan beide kanten vallen voor hem succesvol verloopt. In 1990 valt het Iraakse leger Koeweit binnen. In Saoedi-Arabië bestaat de vrees dat Irak zal doorstoten en ook hun land zal veroveren. Osama biedt de regering van Saoedi-Arabië zijn leger van 10,000 oudstrijders uit de oorlog in Afghanistan aan om de Irakezen een halt toe te roepen. Ook de Verenigde Staten bieden haar hulp aan Saoedië-Arabië aan. Osama krijgt een bittere pil te slikken als de regering van Saoedi-Arabië blijkt te kiezen voor de "ongelovigen" in plaats van voor zijn privé leger. Door een aantal beledigingen van Osama aan het adres van de Saoedische koning Fahd, wordt hij "persona non grata", en moet hij het land te verlaten. Osama en zijn familie, inmiddels bestaande uit vier vrouwen, en een grote schare kinderen vindt onderdak in Soedan. Osama draagt bij aan de opbouw van het land, maar begint tegelijkertijd met de eerste terrorische activiteiten tegen de Verenigde Staten.

Onder grote internationale druk trekt de Soedanese regering in 1994 het staatsburgerschap van Osama in. Hij vlucht met zijn familie naar Afghanistan, waar Mullah Nourallah, een oud-strijder die zich inmiddels heeft opgewerkt tot een belangrijk leider in dat land, hem de beroemde berg "Tora Bora" kado doet. In dit afgelegen gebergte brengt Osama zijn familie onder. Het luxe leven wat zij in Saoedi-Arabië en Soedan hebben geleid wordt verruild voor een hard bestaan. Overigens was deze eerdere luxe deels ook schijn: Osama was tegen heel veel moderne hulpmiddelen: zo mocht zijn familie bijvoorbeeld nooit beschikken over een koelkast of air-conditioning, en waren de maaltijd meestal karig. Hij meende dat ze door die luxe teveel zouden afdrijven van hun geloof. In Tora Bora hebben ze nu echter ook geen licht of stromend water meer, en omdat alle banktegoeden van Osama zijn bevroren is er nauwelijks meer geld voor eten. Osama's terroristische activiteiten verhardden en hij probeert ook zijn zoons zover te krijgen dat ze in zijn voetsporen volgen. Omdat het tegenspreken van je vader in deze landen een schande is, volgen zijn zonen als makke schapen. Behalve zijn vierde zoon Omar. Hij zweert al vroeg alles af wat met geweld heeft te maken, en ontwikkelt zich tot een tegenpool van Osama.

Als in 2000 uitlekt dat er "gigantische operatie" van Al Qaida op handen is adviseert een vriend van Omar hem om te vluchten. Uiteindelijk weet hij een paar dagen voor 9 september 2001 ook zijn moeder en haar twee jongste dochters over te halen naar Syrië, alwaar ze de verschrikkelijke aanslag op de Twin Towers op televisie aanschouwen. Osama, die inmiddels samen met een schare trouwe volgelingen onderdak heeft gevonden in de stad Kandahar, ook in Afghanistan, moet halsoverkop vluchten als de Verenigde Staten op 7 oktober een grootscheeps offensief tegen Afghanistan start. Bij de bombardementen die volgen verliest Omar een aantal van zijn vrienden. Hij kan alleen maar hopen dat zijn achtergebleven broers en zusters de dans zijn ontsprongen. Osama weet in ieder geval te ontsnappen, en is tot de dag van vandaag voortvluchtig..

Na het lezen van dit boek heb je geen respect voor Osama gekregen, maar wel een goede indruk van hoe hij de extremist is geworden die nu is. Het harde leven van zijn gezin, zijn vrouwen en kinderen, raakte me diep: naarmate de jaren vorderen verliest Osama steeds meer alle zin voor realiteit uit het oog, hetgeen niet alleen leidt tot vele onschuldige slachtoffers maar ook tot een hel voor zijn familie. Een prachtig opgetekend portret van een man en zijn absurdistische drive naar de totale vernietiging van het Westen en al haar bondgenoten..