Het verleden in de tegenwoordige tijd

De Oostenrijkse schrijver Robert Seethaler (1966, Wenen) is in Nederland doorgebroken met de romans ‘Een heel leven’ en ‘De Weense sigarenboer’. Zijn derde werk ‘Het veld’ is een verzameling korte verhaaltjes van overledenen uit het stadje Paulstadt. Hun laatste indrukken, levensverhalen, angsten, verwijten krijgen nog een plaats op het papier. De verhaaltjes zijn als worteldraadjes die in samenhang met elkaar de bodemstructuur vormt voor het leven erbovenop. Die kleine kronieken vormen de bodem onder ‘Het veld’.

Twee verhaaltjes geven een tweezijdige weergave van een huwelijk. Een ander laat de burgemeester aan het woord, die zichzelf ondanks overspel, corruptie, en eigenmachtigheid vrijpleit. Of de tot wanhoop gedreven, wankelmoedige pastoor, die de mensen de weg wil wijzen.

‘en ik wist, ik wist dat ik daar de kracht voor zou hebben ‘ (P. 35)

En uiteindelijk steekt de pastoor de kerk in brand met hem zelf erin.

De pareltjes in zijn bundeltje zijn de verhalen van de ‘kleine’ mensen, zoals de laatste dagen van twee vrouwen (‘twee spoken tussen engelen’) in een sanatorium.

‘Henriette stierf drieënnegentig dagen na mijn aankomst en zesentwintig dagen voor mij. Zij was zevenenzestig dagen lang mijn vriendin. Ze was de beste vriendin die ik in mijn leven heb gehad.’ P. 170

Of de inktzwarte beschouwing van de aardappelboer die zijn land verkocht aan de corrupte burgemeester om er een recreatiecentrum op te laten bouwen. Later zal het megalomane project in elkaar storten met als gevolg drie slachtoffers, die hun verhalen ook vertellen. En dat terwijl de boer wist van de zompige gesteldheid van de bodem. In dit verhaaltje proef je de sombere beschouwing van Seethaler op de mens en de geschiedenis.

‘Het land deugt niet, maar het is alles wat we hebben.’ P. 152

‘Het veld’, verdient om met mate te worden gelezen. Om niet zomaar in een middagje uit te lezen en er dan een recensie bij te schrijven. In eerste instantie moet je als lezer van zijn vorige romans wennen aan de keuze voor zoveel personen en geschiedenissen. Tot langzaam, de kronieken vergroeien tot een groter spiegelverhaal over de eindigheid van het leven. Dan ook ontwaar je de schatten in dit boekje. Hoor je de stemmen uit het verleden tot je spreken in de tegenwoordige tijd, waarschuwend en troostend.

Seethaler heeft een prachtige, licht melancholische stijl met een scherp oog voor detail, de menselijke emotie en de tijdgeest. Daar onder de bodem van het stadje vormen de verhalen een spiegelbeeld van onze tijd. Spijt, wroeging, boosheid, melancholie, de mixtuur van goede en minder goede menselijkheid ragfijn weergegeven krijgt een actuele stem door deze geweldige schrijver.