Lezersrecensie
De eer van Maram, een zwarte Senegalese vrouw in 1750.
Bij de dood van de botanicus Michel Adanson vindt zijn dochter zijn dagboeken, waarin hij vertelt wat de jonge zwarte vrouw Maram is overkomen in Senegal omstreeks 1750. Hij hoort dat ze op jonge leeftijd als slaaf werd verkocht maar kon ontsnappen. Daarom wil hij haar spreken, maar dan moet hij naar haar op zoek.
Adanson kan het fenomeen van de slavernij niet vatten, het druist in tegen alles waarin hij geloofd. Als hij als botanicus in Afrika onderzoek wil doen, stelt hij vast dat slavernij hier inburgerd is. Mensen worden te koop aangeboden en verhandeld, een handel waarin zowel zwarten als blanken hun rol spelen. Tijdens zijn verblijf leert Adanson de taal van de zwarten zodat hij vlot contact kan leggen met de mensen die hij tegenkomt tijdens zijn zoektocht.
Door deze contacten wil Diop het leven beschrijven van de mensen in Senegal omstreeks 1750, een tijd waarin velen als slaaf werden verkocht. Hij beschrijft hun levenswijze, die grondig verschilt van de leefwereld in Europa. Afrikanen leven in stamverband, geloven in een uitgebreide geestenwereld en leven in harmonie met de overweldigende natuur rondom hen, waarvoor ze veel ontzag en respect hebben. De leefwereld van de zwarten is fundamenteel anders dan deze van de blanken, maar daarom zijn ze nog niet ondergeschikt stelt Diop. In die tijd zijn de blanken echter overtuigd van hun eigen suprematie, zodat ze de mensenhandel met zwarten goedpraten.
Diop beschrijft de leefwereld van de zwarten op een schitterende wijze. Dit was enkel mogelijk omdat de schrijver opgegroeid is in Senegal. Het taalgebruik, het ritme, de mystiek die in hun leefwereld opduikt, dit alles versterkt het schrijnende verhaal dat vertelt wordt, maakt het zoveel beter. Het is geen aanklacht tegen slavernij, maar een beschrijving van een leefgemeenschap die door de blanken niet wordt erkend.
De “gouden eeuw” van West Europa is in grote mate een gevolg van de mensenhandel op grote schaal, waardoor enorme winsten werden geboekt. Een simpel feit dat tot op heden weinig landen willen erkennen
Het einde van de roman speelt zich af buiten Afrika en is geschreven in een andere stijl. Er worden parallellen getrokken met het verhaal van Orpheus en Eurydice en er is het bezoek van zijn dochter aan de vrouw die afgebeeld staat op het schilderij, maar het kon me niet meer boeien. De stijlbreuk was me te fel, of was de impact van Maram te groot ?
Een boek waarin duidelijk wordt dat de leefwereld van het Westen en van Afrika totaal verschillende werelden zijn. Ook de botanicus vraagt zich af of zijn geliefde zichzelf zou kunnen blijven of dat ze zich zou moeten aanpassen aan de Europese normen.
Een boek dat het lezen waard is – ook vandaag.
Adanson kan het fenomeen van de slavernij niet vatten, het druist in tegen alles waarin hij geloofd. Als hij als botanicus in Afrika onderzoek wil doen, stelt hij vast dat slavernij hier inburgerd is. Mensen worden te koop aangeboden en verhandeld, een handel waarin zowel zwarten als blanken hun rol spelen. Tijdens zijn verblijf leert Adanson de taal van de zwarten zodat hij vlot contact kan leggen met de mensen die hij tegenkomt tijdens zijn zoektocht.
Door deze contacten wil Diop het leven beschrijven van de mensen in Senegal omstreeks 1750, een tijd waarin velen als slaaf werden verkocht. Hij beschrijft hun levenswijze, die grondig verschilt van de leefwereld in Europa. Afrikanen leven in stamverband, geloven in een uitgebreide geestenwereld en leven in harmonie met de overweldigende natuur rondom hen, waarvoor ze veel ontzag en respect hebben. De leefwereld van de zwarten is fundamenteel anders dan deze van de blanken, maar daarom zijn ze nog niet ondergeschikt stelt Diop. In die tijd zijn de blanken echter overtuigd van hun eigen suprematie, zodat ze de mensenhandel met zwarten goedpraten.
Diop beschrijft de leefwereld van de zwarten op een schitterende wijze. Dit was enkel mogelijk omdat de schrijver opgegroeid is in Senegal. Het taalgebruik, het ritme, de mystiek die in hun leefwereld opduikt, dit alles versterkt het schrijnende verhaal dat vertelt wordt, maakt het zoveel beter. Het is geen aanklacht tegen slavernij, maar een beschrijving van een leefgemeenschap die door de blanken niet wordt erkend.
De “gouden eeuw” van West Europa is in grote mate een gevolg van de mensenhandel op grote schaal, waardoor enorme winsten werden geboekt. Een simpel feit dat tot op heden weinig landen willen erkennen
Het einde van de roman speelt zich af buiten Afrika en is geschreven in een andere stijl. Er worden parallellen getrokken met het verhaal van Orpheus en Eurydice en er is het bezoek van zijn dochter aan de vrouw die afgebeeld staat op het schilderij, maar het kon me niet meer boeien. De stijlbreuk was me te fel, of was de impact van Maram te groot ?
Een boek waarin duidelijk wordt dat de leefwereld van het Westen en van Afrika totaal verschillende werelden zijn. Ook de botanicus vraagt zich af of zijn geliefde zichzelf zou kunnen blijven of dat ze zich zou moeten aanpassen aan de Europese normen.
Een boek dat het lezen waard is – ook vandaag.
1
Reageer op deze recensie
