Stedevaart

Met zo’n dertig publicaties en verschillende prijzen op zijn palmares, voegt Jan Brokken met Stedevaart een waardige telg toe aan zijn omvangrijke oeuvre. In 22 losstaande hoofdstukken neemt Jan Brokken ons mee naar evenveel steden die bij het tot stand komen van zijn werk een belangrijke rol hebben gespeeld. De ene keer zoomt hij daarbij in op een kunstenaar voor wie deze stad eveneens een rol van betekenis had en in andere hoofdstukken is een kunstwerk of gebouw in één van die plaatsen zélf het hoofdpersonage. Soms vertelt hij het verhaal van mensen die er wonen en die hij leerde kennen bij het tot stand komen van een van zijn boeken. En af en toe gaat het om een persoonlijke herinnering of ervaring in die stad.
Deze publicatie zomaar een spin-off noemen, doet dit werk oneer aan. Bovendien is Stedevaart meer dan dat. Nu eens leest het als een reisgids, dan weer als een biografie of een kunsthistorisch werk. Ook deze Brokken is er weer een om vingers en duimen bij af te likken.


Wie Stedevaart tijdens een stormachtig en waterkoud februariweekend leest, laat de kachel met plezier wat harder ronken in de zalige wetenschap dat zelf op reis gaan dankzij dit boek even lekker niet hoeft. Al bekruipt je zodra je het boek dichtklapt wel de zin om meteen je koffers te pakken. De auteur neemt je immers mee naar de meest idyllische plekjes in Curaçao (Otrobanda en Marie Pompoen), Mauritius (Port Louis), Ivoorkust (Yamoussouko), Sardinië (Cagliari) en Zuid-Frankrijk (Bordeaux en Arcachon). Hij plaatst er telkens een componist of auteur in het voetlicht. Of hij laat je meegenieten van architectuurpareltjes zoals Frank Gehry’s Gugenheim in Bilbao, de bouwwerken van Calatrava in Valencia of het Kasteel van Licht van Gunnar Birkerts in Riga. Dan weer neemt hij je mee naar plaatsen waar hij je voorstelt aan kunstenaars als Mahler (Amsterdam), Morandi (Bologna), Satie (Parijs, Montmartre), Sjostakovitch (Leningrad/Sint-Petersburg), Beuys (Düsseldorf) of Donizetti (Bergamo) en geeft je een soms een vrij persoonlijke inkijk in hun leven en werk. Niet zelden opent Brokken je ogen voor bij het brede publiek minder gekende goden zoals de auteurs Calvino (Sardinië) en Tipp Marugg (Curaçao) en musici zoals Peteris Vasks (Letland) en Ciurlionis (Vilnius).

Stedevaart is zo’n boek waarbij de auteur je voortdurend triggert om de plaatsen, kunstwerken en biografieën die hij vermeldt meteen op te zoeken op de tablet. Wie tijdens het lezen de muziek wil horen die Jan Brokken in de verschillende hoofdstukken aan bod laat komen, vindt op Spotify de afspeellijst Stedevaart. Ook wie maar geen beslissing kan nemen over de volgende vakantiebestemming vindt inspiratie in dit nieuwe boek van Brokken. De vele Bellini’s bekijken in Venetië? De kopie van de Sint-Pietersbasiliek bewonderen in het Afrikaanse Yamoussouko (Ivoorkust)? Zonder schuldgevoel Berlijn bezoeken door de obligate lieux de memoires net nièt aan te doen? Het pad van de filosoof bewandelen in Kyoto? Keuze te over …

Het meest persoonlijk wordt Brokken in de stukjes over het Franse Arcachon (waarin hij zich terugtrekt in een chique hotel om te schrijven), Bordeaux (waarin hij het proces beschrijft waarin zijn schoonmoeder betrokken raakt), Kyoto (waarin hij een Japanse leert kennen die hem de stad laat zien), maar vooral in Middelharis (waarin hij een persoonlijke jeugdherinnering met licht erotisch kantje terug tot leven brengt).

Stedevaart bewijst eens te meer dat Jan Brokken veel meer literaire lof verdient dan tot nog toe het geval is. Al is hij op de eerste plaats onderzoeksjournalist, toch tilt hij zijn werk naar een hoger niveau door er stilistisch een heel eigen timbre op na te houden. Lang leve Brokken! Dat hij nog lang mag schrijven.