Herinnering aan Ommie

De 9-jarige Adriaan, een kwetsbaar en angstig jongetje, wordt door zijn moeder een zomer naar zijn Grootvader gestuurd om tot rust te komen. Omdat zijn vader traumatische woede-uitbarstingen heeft. Opgelopen in de oorlog tegen de Japanners.
Adriaan, na de oorlog geboren in Nederland uit een 2e relatie van zijn moeder. Zij was eerder getrouwd met een KNIL militair, woonde in Indië en kreeg 3 dochters. Haar 1e man is door de Japanners vermoord en het gezin belande in een kamp. Na de oorlog kwam ze terug naar Nederland.
Grootvader was weduwnaar en had een dienstmeid -Jans- in huis. Deze kwam als 16-jarige op de boerderij en verzorgde een meisje van 3 en een pasgeboren jongetje. Daarnaast werkte ze op het land. Grootvader, een herenboer van stand, verpachtte na 14 jaar zijn boerderijen, ongeveer 100 hectare, nam Jans mee en ging wonen in een statig huis in de stad. Daar was geen wc of stromend water.
Adriaan wilde een oma en noemde haar Ommie. Werd direct na aankomst onder handen genomen, kreeg nieuwe kleren, schriften, een kroontjespen en een tekenblok met kleurpotloden. En een verrekijker die hij Maresch noemde, een naam die hij ingekrast vond in de voering van de koker.
Het werd zijn grote vriend. Vanuit zijn kamer bekijkt hij de straat met zijn Maresch en observeert de mensen die erlangs komen. Als eerste ziet hij een manke vrouw met invalide kind, het boeit hem. Krijgt een waarschuwing niet te nieuwsgierig te zijn.
Tijdens zijn zoektochten door het huis vindt hij een knipselalbum uit de 2e WO. Ommie pakt hem dat af en legt het in de bovenste kast in de keuken. Adriaan droomt er nachts van. Het fascineert hem ook mede door zijn vader, maar ook door het gedrag van Grootvader en Ommie die nog elke dag met de oorlog bezig zijn.
Grootvader, een heer van stand en manieren, ontvangt mensen voor zaken, een borrel en sigaar.
De notaris, een paardenhandelaar, het blokhoofd van de Bescherming Bevolking die gek is op uniformen, een afgekeurde timmerman Rini van Look, die later Adriaan bijles geeft en later op de dag de kolonel voor een spelletje schaak. Onderwijl luistert Adriaan die onder de tafel zit naar de gesprekken die veelal over de oorlog gaan. Hechten deed Grootvader niet, hooguit om zijn pacht en dividend. Het beangstigt hem. In de keuken moet dan hij in bad met een flinke scheut azijn om de galbulten -uitingen van zenuwen- te kalmeren.
Ommie ontvangt ook mensen, ‘veertjes’ zoals ze dat noemde maar dan achterom in de keuken. Zoals Melitta de manke vrouw, een kleermaker en een donkere man uit Sumatra. Allemaal voor wat eten uit de moestuin of wat verstelwerk. Ommie helpt waar ze helpen kan, vraagt niets voor zichzelf... een dienstmeid voor dag en nacht was van nut, een groter compliment kon ze niet krijgen.
Adriaan, op warme dagen, gaat in huis verder op zoektocht en vindt een verborgen oude kast. Ontdekt dat zijn verrekijker van Jan Maresch is geweest en niet zomaar een merknaam. Hij was van een onderduiker geweest. Krijgt bijles met Van Look, trekken er samen op uit en leert zo aan de hand van voorbeelden op straat. De juf bleef taken sturen die Adriaan braaf invulde.
Maar Van Look geeft ook les door middel van verhalen over aardrijkskunde en geschiedenis met daarin verhalen over de oorlog. Geeft ook uitleg over wapens. Adriaan gaat weer op zoek naar het knipselalbum, Ommie wordt boos gooit het plakboek in de container en pakt hem zijn verrekijker af.
Adriaan rent naar zijn kamer en blijft een dag boos. Krijgt later zijn verrekijker terug en mag hem houden. Ommie wordt minder, realiseert zich dat ze haar hele leven in dienst heeft gesteld van Grootvader. Ommie leert Adriaan lessen uit het verhalenboek, leert Adriaan dat er mensen zijn van allerlei komaf, dat je altijd goed en hulpvaardig moet blijven.
Adriaan gaat weer terug naar zijn moeder nadat Ommie in het ziekenhuis is opgenomen.
Later zal Ommie nog een keer komen naar Duindorp, alwaar Adriaan met zijn moeder en 3 zussen woont. Ze heeft 2 fotoalbums bij zich waaraan zijn moeder en zussen zich vergapen.
Adriaan krijgt van Ommie een zilveren servetring met inscriptie, eindelijk wordt hij erkend.
In de 10 jaar dat Ommie daarna nog leeft gaat hij nog geregeld logeren en mag dan ook vriendjes meenemen. Ommie sterft, krijgt een kille begrafenis, geen woorden – de verbinder was gestorven.

Deze herinneringen komen bij de oude Adriaan weer boven en aan de hand van documenten en brieven af en toe mijmerend op een bankje in het park, vergelijkend met de hedendaagse cultuur, komt tot de slotsom dat Ommie een onuitwisbare herinnering bij hem heeft achtergelaten.