Een leven vol uitdagingen

Amory Clay werd geboren in 1908 en kreeg al op jonge leeftijd een camera in handen van haar oom Gregory, die societyfotograaf was en haar de kneepjes van het vak bijbracht. Haar vader was in de Eerste Wereldoorlog getraumatiseerd geraakt. Op een dag haalde hij haar op van de kostschool en reed met haar het water in. Het was zijn bedoeling om met zijn dochter te sterven, maar Amory redde beiden van de verdrinkingsdood. Ze ontwikkelt zich tot een doortastende jonge vrouw die zich halsoverkop in avonturen stort, leert van haar ervaringen en resoluut een episode beëindigt wanneer ze zich realiseert dat ze er klaar mee is. Het fotograferen van tuinfeesten bevredigt haar niet. Gregory stelt voor om naar Berlijn te gaan en daar de onderwereld te verkennen. Met een verborgen camera maakt Amory foto’s van bordeeltaferelen en ziet kans om deze te publiceren. Het wordt het gewenste schandaal, maar in Engeland heeft ze het verbruid.

Een zekere Cleveland Finchi biedt Amory een baan aan in de Verenigde Staten bij Global Photo Watch. Met hem en een Franse schrijver heeft ze om beurten een verhouding, totdat ze ontdekt dat Cleve er meer minnaressen op nahoudt. Ze krijgt succes als fotograaf, maar raakt zwaargewond bij een fascistische demonstratie en wordt genoodzaakt rust te houden. Daarna werkt ze weer korte tijd als modefotograaf, maar dat bevalt niet en ze besluit de oorlog weer op te zoeken, in Frankrijk. Daar ontmoet ze Sholto Farr, die haar later opzoekt en ten huwelijk vraagt. Hij blijkt een Schotse lord te zijn, maar net als haar vader een oorlogstrauma te hebben opgelopen. Hoewel een arts haar heeft verteld had dat ze geen kinderen meer zou kunnen krijgen, wordt ze zwanger van een tweeling. Ze gaat een aantal gelukkige jaren tegemoet met haar gezin.

Farr begint echter vreemd gedrag te vertonen en blijkt verslaafd te zijn aan whisky en gokken. Daarmee jaagt hij veel van zijn bezittingen erdoorheen. Het veroorzaakt tevens zijn vroege dood. Gelukkig krijgt Amory een kleine toelage en de beschikking over een eenvoudig huis op een afgelegen plek. Daarna leidt ze een leven in afzondering, totdat haar dochters 21 zijn geworden en het weer begint te kriebelen: “Mijn leven was op zoveel manieren door de oorlog gevormd, gestuurd en verstoord, dat de bezieling die ik voelde volgens mij een onbewuste reactie op die diepere behoefte was".

Ze zoekt contact met een vroegere vriend en regelt plaatsing in Vietnam om daar foto’s te maken. Ter plekke zoekt ze het front op, breekt door als fotograaf en is getuige van iets wat ze niet had mogen zien, waarna ze het land wordt uitgezet. Terug in Schotland blijkt een van haar dochters te zijn opgenomen in een sekte en probeert ze haar op te sporen en terug te krijgen. Aan het einde van haar leven blikt Amory terug en bereidt ze zich voor op haar dood, die ze zelf wil bewerkstelligen: “Door je eigen ervaring met de dood leer je wat belangrijk is, wat het in feite de moeite waard maakt om te leven – bewust en vitaal. Het is een essentiële les want als je dat weet, weet je ook het tegenovergestelde - je weet wanneer het leven het niet langer waard is om geleefd te worden – en dan kun je sterven, gelukkig.”

William Boyd (1952), een Schotse schrijver die zelf de Biafra-oorlog heeft meegemaakt en in Engeland naam heeft gemaakt met diverse romans, heeft deze levensgeschiedenis vakkundig herschreven in een onnadrukkelijke stijl. Hij heeft daarbij gekozen voor de ik-vorm en een lange terugblik in chronologische volgorde, met daartussen dagboekfragmenten van de oudere Amory. Het is verluchtigd met authentieke foto’s, vage afbeeldingen die weinig toevoegen aan het verhaal behalve dat ze de echtheid ervan benadrukken. Voor literaire fijnproevers en lezers die geen affiniteit hebben met de hoofdpersoon en haar belevenissen, is het boek niet bijzonder. Voor wie van dikke boeken houdt die toegankelijk zijn geschreven, over realistische gebeurtenissen met een vleugje sensatie, biedt deze biografie echter een boeiend leesavontuur.