Menselijk of gewoon ziek?

Psychiater Joris is getrouwd met Rosa, die hem verlaat als ze ontdekt heeft dat hij haar ontrouw is. Beiden werken in hetzelfde psychiatrische ziekenhuis waardoor hun scheiding niet onopgemerkt kan blijven. Wanneer de impact van haar vertrek tot Joris doordringt ontspint zich een web van intriges dat verder gaat dan alleen hun huwelijkse perikelen. Als een rode draad loopt oud TBS-er Robbie door hun leven, die met de wetenschap van deze ontrouw denkt Joris hierop te kunnen pakken en nergens voor terugdeinst als hij ook Rosa hierin betrekt.
Rosa’s ex-geliefde, hoofdverpleegkundige Theo heeft nog weinig op met zijn leidinggevende die in zijn ogen alle betrokkenheid bij zijn patienten is kwijtgeraakt. Hem is er alles aan gelegen de relatie tussen Joris en Rosa verder te ontwrichten. Los van deze onderlinge maligne verhoudingen wandelt patient Jelle die zich wapent om de wereld te verbeteren. Ziek en ziekmakend kan dit niet anders leiden dan naar de ondergang.
Wie is ziek?, een centrale vraag waarop tot aan de epiloog geen eenduidig antwoord wordt geven. Joris? De psychiater met verborgen seksuele abberaties. Zijn vrouw Rosa? Die plots een andere kant van zichzelf laat zien als ze denkt dat haar man vreemd gaat. Of Theo? De gefrustreerde hoofdverpleegkundige die, hardnekkig tegen de behandelplannen in zijn eigen beleid voert en beslissingen neemt als Joris, blasé en ambitieloos geworden, zich niet meer betrokkenheid voelt bij zijn werk. Dwars en als een dunne rode draad wandelen de ziektegeschiedenissen van diverse patienten door hun leven. Nauw verbonden met de hoofdpersonen drukken zij een onuitwisbare stempel op hun bestaan.
In een ingewikkeld geconstrueerd plot –uitgewerkt vanuit de gedachte dat er aan iedereen wel een steekje los zit- zorgt de auteur voor een beklemmende vaart in een verhaal dat niet meer dan een paar weken omhelst. Kamphuis huist niet alleen in de hoofden van haar personages maar dicht onder hun huid gekropen lijkt ze elke speler in dit bizarre drama iets van zichzelf mee te geven. Niet vreemd omdat ze zelf psychiater is. Echter zonder te vervallen in medisch-technische hoogstandjes geeft ze een transparant beeld van wat er mis kan gaan als de omstandigheden erom vragen. Bijna smeken zelfs.
Laten zien waarom iemand tot een vergrijp komt is, vanuit de normen en waarden die de maatschappij stelt, niet het leitmotiv in deze thriller. Kamphuis maakt vooral inzichtelijk dat misdadig gedrag, voortkomend uit een aanvankelijk gezonde geest, ieder mens kan overkomen. Aan welke kant je ook staat. Woede, haat, jaloezie, emotionele verwaarlozing en seksuele abnormaliteiten die de zieke geesten domineren zijn uitstekend neergezet. Door het dusdanig vervagen van de grens tussen hersenspinsels van hulpvrager en –verlener is de auteur er tevens in geslaagd een zeer ongemakkelijke herkenbaarheid op te roepen. Schijn bedriegt. Zonder een lans te willen breken voor verzachtende omstandigheden of de gezonde psyche de hemel in te prijzen heeft zij haar visie op een integere en respectvolle wijze uitgewerkt.
Door de keuze van vorm en stijl (meerdere perspectieven) is het niet altijd eenvoudig de gedachtengang van elke persoon te blijven volgen. Mede doordat elke vraag een nieuwe vraag oproept. Pas tijdens het lezen van de epiloog wordt duidelijk wat er in de proloog naar voren is gebracht. Toch zit de spanningsboog meer in de ontwikkeling van de karakters en hun drijfveren dan in het toewerken naar een apotheose. Hoewel de ontknoping dan ook niet echt als een verrassing komt houdt ze de spanning er tot op de laatste bladzijde in. De kilte die na het lezen achterblijft is om lang over na te denken. Hulde.