Wanneer komt er een einde aan altijd?

Op het eerste gezicht roept de 460 pagina’s tellende roman over een grote verloren liefde een lichte twijfel op. Er is al zoveel geschreven over de romantische liefde dat het bijna onmogelijk lijkt om nog iets nieuws, origineels of verrassends aan dat onderwerp toe te voegen. Maar na ongeveer een derde gelezen te hebben begint zich toch een klein wonder te voltrekken, een ervaring die alle verwoede lezers kennen en begeren, een gevoel om 'in het verhaal te vallen', er in tuimelen als Alice in het konijnenhol. Als dat gebeurt, worden de personages driedimensionaal en het verhaal iets waar de lezer actief aan deelneemt. Als dat gebeurt, verrijst het landschap, de huizen, het tijdperk, de emotie, liefde en verdriet uit de papieren pagina’s en worden deze aspecten een werkelijkheid waarin de lezer al lezend participeert.

Een verloren liefde wordt verteld in twee tijdlijnen, de eerste vanaf 1942 in Engeland, tijdens de Tweede Wereldoorlog, de tweede in 2011, met als verbindende factor een oud huis. En is het niet zo dat oude huizen de emoties en lotgevallen van vorige bewoners bewaren als een soort blauwdruk van het verleden? Dit huis doet dat zeker.

In 2011 vlucht het meisje Jess voor haar gewelddadige vriend en komt terecht in een oud onbewoond huis. Moe, mishandeld en uitgeput zoekt ze een toevluchtsoord waar ze zich tijdelijk veilig kan verschuilen. Per toeval krijgt ze een brief in handen, een brief van een oude, ernstig zieke man op zoek naar zijn grote liefde Stella die mogelijk nog steeds in dat huis woont. Jess is geraakt door het verhaal en besluit Stella op te sporen. Geholpen door Will, een ietwat ontspoorde lieve man, probeert ze uit vele dunne draadjes van het verleden een bruikbaar net te weven om de twee geliefden weer bij elkaar te brengen.

De onmogelijke liefde tussen de jonge Engelse Stella, ongelukkig getrouwd met een door demonen gekwelde dominee, en de Amerikaanse piloot Dan, krijgt met elke pagina steeds meer en meer gestalte. De lezer volgt ademloos en betrokken de diepte van hun gevoel en het drama van hun tegenslag tijdens de oorlog met al haar ontberingen. En precies die ontberingen, dat wegvallen van alle materiële, overbodige zaken, dat tekort aan alles, waardoor de essentie van ons bestaan bloot wordt gelegd, maakt hun emotie zo geloofwaardig en aangrijpend echt.

Leg de doos tissues maar klaar, want het is de schrijfster gelukt om het gevoel van een onmetelijk verlies, gemis en verdriet vast te leggen. Een liefde van het kaliber dat eens in een leven voorbijkomt (en bij vele mensen nooit) verloren laten gaan? Waarom? Komt het door verkeerde keuzes? Door weinig doortastendheid, door zwakte? Door te veel medeleven, angst, maatschappelijke druk, tijdperk? Of gewoon door een ongunstig gezind lot? Iona Grey schetst een prachtig geloofwaardig beeld van twee geliefden, een vrouw, verscheurd tussen liefde en plicht, niet een sterk hedendaags personage, maar een vrouw van haar tijdperk met daaruit voortvloeiende beperkingen. Een vrouw met in haar leven maar één grote liefde, voor levenslang. En een man die precies hetzelfde voelt. Zonder twijfels, zonder bedenkingen. Voor altijd.

Een prachtig boek dat beslist verder gaat dan een gemiddelde liefdesroman. Elegant en sfeervol, romantisch maar geloofwaardig, sentimenteel maar geen moment goedkoop. Met als extra een welgemeend compliment voor vertaalster Monique de Vre voor haar prachtig en kleurrijk taalgebruik.