Hippe hervertelling van de Noorse mythen

Noorse goden zijn helemaal hot. Tegenwoordig is iedereen weer bekend met Thor en Loki, vooral dankzij de moeite die Marvel genomen heeft om ongeveer duizend films uit te brengen waarin ze opgevoerd worden als superheld en slechterik. De timing van Joanne Harris met De lessen van Loki (2014) had dan ook niet beter gekund: een hervertelling van Noorse mythen (ook wel bekend als de Noordse mythen) vanuit het perspectief van Loki, gericht op een jongvolwassen lezerspubliek.

Harris (1964), bekend van het zoet verfilmde boek Chocolat (1999), schreef De Lessen van Loki als een los te lezen deel van haar serie RUNE (Runemarks, 2007, en Runelight, 2011), die ook in het Nederlands is verschenen, maar waarvan beide delen (Vuurvolk en Runenvuur) helaas niet meer leverbaar zijn. De serie beschrijft het leven van de Noorse goden in een wereld na Ragnarók, het moment waarop een einde kwam aan de heerschappij van de goden. De lessen van Loki gaat aan deze twee delen vooraf en beschrijft hoe Loki terecht komt tussen de goden in Asgard, en uiteindelijk Ragnarók ontketent. Per ongeluk. Nou ja, misschien toch niet helemaal per ongeluk. Maar ze hadden het wel verdiend, daar in Asgard.

Deze Loki is een jonge, hippe antiheld, die zijn best doet om de lezer te overtuigen van zijn gelijk. Het boek is geschreven vanuit de ik-persoon, maar Loki houdt tijdens zijn vertelling een conversatie in stand met zijn leespubliek, dat af en toe direct met een “jij” wordt aangesproken. Het houdt je bij de les, maar laat je ook beseffen dat Loki donders goed weet tegen wie hij het heeft, en dat hij zijn verhaal daar ter plekke op lijkt aan te passen.

Ook Loki’s taalgebruik past bij zijn imago: het is modern en toegankelijk – en mythologische namen worden genadeloos verkleind. Fenris tot Fenny, Angrboda tot Angie. Helaas heeft de vertaler steken laten vallen, waardoor dit taalgebruik niet helemaal overtuigt. Loki roept rustig dat hij ‘verneukt’ is, maar sommige Engelse idiomen zijn houterig vertaald naar ouderwetse Nederlandse termen. Zo heeft Loki het over ‘verversingen’ (vertaling van ‘refreshments’?), ‘mink’ (dat heet ‘nerts’ in het Nederlands), ‘co-existeren’, ‘snieren’ en ‘beidde zijn tijd’ (van het in het Engels veel meer gangbare ‘biding his time’). De titel klinkt wél een stuk beter in het Nederlands: de oorspronkelijke titel The Gospel of Loki komt vreemd religieus over, terwijl dit boek juist op een licht denigrerende manier met de goden en mythen omgaat.

Door deze benadering van de legenden is Harris’ boek best vermakelijk. Alle min of meer bekende mythen komen aan bod: Thor die zich als bruid verkleedt om zijn hamer terug te krijgen, Sif die haar haren en daarmee haar goddelijke kracht verliest, Skadi’s keuze voor de vissersgod Njörd gebaseerd op zijn mooie voeten. De lessen van Loki is hiermee een prima introductie voor degenen die nog niet eerder bekend waren met de Noorse mythologie, en het boek leest een stuk makkelijker weg dan de poëtische Edda, om maar een bron te noemen.