Een ode aan het toneel, het leven en de dood

De hoofdpersoon in Marjolein Beumers 'Zonder Publiek', is Catherina Percheur, de gedoodverfde diva van het Nederlandse toneel, maar ook moeder van Laura en oma van Puck.

Catherina, die me tijdens het lezen vaak deed denken aan een kruising tussen Conny Stuart en Annie MG Schmidt (tegendraads, origineel, eigenwijs en ondeugend) wordt ouder en begint dingen te vergeten. Niet alleen waar ze woont, maar ook gedeelten van haar tekst op toneel. De jongere lichting van de toneelschool heeft nog steeds veel respect voor haar staat van dienst, maar er wordt ook gefluisterd dat het misschien ‘nu toch wel tijd is voor de ogenschijnlijk onvermoeibare, flamboyante, maar bejaarde Catherina om ermee te gaan stoppen.’

Catherina’s dochter Laura heeft nooit iets met de wereld van het toneel te maken willen hebben. Ze heeft gekozen voor een carrière als leerkracht, maar worstelt met thema's als zich niet gehoord en gezien voelen. Ondergesneeuwd door een zeer aanwezige moeder met een groot ego. Al jong werd Laura bij haar opa en oma gedropt zodat Catherina haar handen vrij had om datgene te doen waarvoor ze altijd heeft geleefd: toneelspelen. Catherina en Laura hebben hierdoor een gecompliceerde moeder-dochter relatie ontwikkeld die bij tijd en wijle flink schuurt maar die gaandeweg Catherina’s ziekteproces milder en zachter wordt, zoals de ‘back stage’ poederdonzen en boa’s van de beroemde actrice.

Kleindochter Puck is graag bij oma en voelt zich juist vaak gesmoord in de verstikkende bezorgdheid die moeder Laura voor haar welzijn aan de dag legt. Drie generaties vrouwen, sterk op ieder hun eigen wijze, maar ook kwetsbaar en zoekend, waarbij Laura geconfronteerd wordt met de dingen die ze in haar jeugd gemist heeft (de zorg van een moeder) terwijl Catherina vanwege haar toenemende dementie steeds meer hulp en sturing nodig heeft.

Zonder Publiek is ondanks dit alles geen zwaar boek geworden. Het is wat het leven ís: een tragische komedie. Een lach en een traan. Ik heb als lezer regelmatig in een deuk gelegen en werd tegelijkertijd ontroerd: ruzies die worden bij gelegd, schutterige emotionele intimiteit en afscheid nemen van kinderlijke verwachtingen…
Aanrader!