Humoristisch hoogstandje

In spannende boeken is zelden sprake van humor. Uitzonderingen zijn de misdaadromans van Carl Hiaasen, Janet Evanovich en die van Matthew Klein (auteur van De breincode) van wie pas het zeer geestige boek Getild is verschenen.

Hoofdpersoon is de volledig aan lager wal geraakte ex-zwendelaar Kip Largo. Ooit was hij een veelvoudig miljonair door een lucratieve aandelen- en postfraude en een zeer ingenieus opgezette handel met een dieetspel. De mooie en luxueus levende man van vroeger is niet meer. Een jarenlange gevangenisstraf heeft van hem een dikbuikige en eerlijk levende burgerman gemaakt die een karige boterham verdient in een wasserij. Maar dan kruist het noodlot zijn weg. De beeldschone vrouw van gokmagnaat Lauren Napier vraagt Kip om haar te helpen haar man voor een groot bedrag op te lichten. Kip weigert, maar als later zijn enige zoon Toby (25) door een gokschuld zwaar in de problemen raakt, en als Kip verliefd wordt op Lauren, besluit Kip om nog een keer een grote slag te slaan.

Getild is een zeer amusant boek. Geen zwaarwichtige psychologische of literaire hoogstandjes, maar eenvoudige spanning en entertainment. Het verhaal is simpel: een voormalige oplichter probeert nog eenmaal zijn laatste en belangrijkste kunstje uit te halen. Dat gegeven is de grondslag voor alle spanning in het boek. Wie bedriegt hij? Hoe probeert hij te bedriegen? Wat zijn de complicaties die komen kijken bij een dergelijk grootschalig bedrog? Welke zaken of vijanden kunnen roet in het eten gooien? Welke dingen gaan fout?
Het gegeven is talloze malen in boeken en films (The Sting) gebruikt. Alles hangt dan ook af van het vernuft en de vlotte pen van de schrijver. Matthew Klein heeft beiden en gebruikt ook beiden.

Om zijn ik-figuur (Kip Largo) tot leven te laten komen, hanteert Klein een hoekig taalgebruik en een macho stijl. Kip is een man die het leven gezien en geproefd heeft en die beschikt over een grote mate van zelfrelativering en zelfspot. Hij beschikt nog over genoeg relaties uit de oude tijd om een kleurrijke ploeg personages op te laten draven die hem helpen bij zijn grote zwendel. Hoeren, burgers, buitenlui, ze zijn allemaal vertegenwoordigd. Extra spanning wordt opgeroepen omdat Kip genoodzaakt is 6 miljoen dollar van een maffiabaas te lenen, die binnen twee maanden terugbetaald moeten worden. Bij nalatigheid wordt het zijn dood.

In extreem korte hoofdstukken drijft Matthew Klein de snelheid van het verhaal op. Nadenken is leuk, maar handelen is beter. Tussen alle snelle wisselingen van gebeurtenissen en plot door, legt Klein een aantal bekende oplichters trucs uit, die bijna tot navolging noden. Het is allemaal leuk, het is grappig, het is amusant, het is geestig. En het is spannend bovendien. Getild is een humoristische thriller om te koesteren. Van dit soort veelzijdige boeken verschijnen er te weinig.
Onthoud dus de titel: Getild!