Hebban recensie
Schitterende schildering van Turks misdaadmysterie
Jenny White is professor antropologie aan de Universiteit van Boston. Zij leefde zeven jaar in Turkije. In die tijd leerde ze van het land te houden. Het gaf haar de inspiratie voor twee boeken over het politieke en sociale leven in Turkije en over de rol van de Turkse vrouw. Deze week is haar debuutthriller Het zegel van de sultan verschenen.
We schrijven 1886. Het Ottomaanse rijk zucht onder een torenhoge schuldenlast. Eerzuchtige nationalisten, die steun krijgen van Europa en Rusland, verkwanselen provincies van hun land. De grenzen worden steeds zwakker en vager. De oude, streng Islamitische machthebbers zien tot hun afgrijzen dat westerse invloeden steeds meer oprukken. Istanbul is een smeltkroes waar moslims, joden, christenen, Armeniërs, Grieken, Perzen, Arabieren en talrijke vluchtelingen uit de Turkse provincies, ondanks hun enorme culturele en religieuze verschillen, met respect voor elkaar samenleven. Maar aan de top, daar waar gestreden wordt om geld en macht, zijn intriges en verraad gemeengoed.
Tegen deze achtergrond speelt het moordmysterie van Het zegel van de sultan. Hoofdpersoon is Kamil Pasja, een magistraat van het Lager Gerechtshof. Midden in de nacht wordt hij gewekt om naar een plaats delict te komen. Aan de oever van de Bosporus treft hij het naakte lijk aan van de twintigjarige Engelse gouvernante Mary Dixon. Om haar nek heeft zij een kruis en een medaillon waarin het zeldzame zegel van de sultan is gegraveerd. Haar pupillen zijn groot. Lijkschouwing wijst uit dat zij gedrogeerd is, voordat zij verdronken is. De moord doet sterk denken aan de dood van de gouvernante Hannah Simmons, acht jaar daarvoor. Zij werd gewurgd in een vijver gevonden. Kamil Pasja vermoedt dat er een verband bestaat. Hij gaat op onderzoek uit, steun zoekend bij zijn westerse en oosterse vrienden. Het wordt Kamil Pasja niet in dank afgenomen.
Jenny White heeft een boek geschreven dat meer is dan een thriller. Het zegel van de sultan is tevens een slim vormgegeven sociologisch verslag van een samenleving ten tijde van een belangrijk politiek en cultureel omslagmoment in de geschiedenis van het Ottomaanse rijk.
Om het verhaal zo indringend mogelijk te kunnen vertellen, maakt Jenny White gebruik van het romantechnische wisselend perspectief. We zien de gebeurtenissen deels door de ogen van Kamil Pasja, die zijn opleiding in Engeland heeft gehad. Hij is een man tussen twee werelden, worstelend met zijn afkomst en zijn nieuw verworven ideeën. Andere, typisch vrouwelijke, aspecten van de Turkse samenleving ziet de lezer vanuit het perspectief van Sybil Hanoum (de brieven schrijvende dochter van de Engelse ambassadeur in Istanbul) en Jaanan (de jonge dochter van een ambtenaar van het Ministerie van Buitenlandse Zaken).
De wereld van Jenny White betreden, betekent plaatsnemen in een gemakkelijke lederen fauteuil bij een knapperend haardvuur. Ademloos en met rode konen luisteren naar de erudiete en bereisde schrijfster die op meeslepende wijze verhaalt over de exotische mysteriën van de Oriënt. White neemt de lezer mee naar een verre wereld, waarin religies en culturen samensmelten, waarin beleefdheid, trots, eer en fatsoen in hoog aanzien staan. In prachtige bloemrijke taal, die duidelijk Oosterse invloeden vertoont, weidt zij uit over de complexe situatie van het Ottomaanse rijk. Kristalhelder, met scherpzinnige politieke en sociale analyses. Maar ondanks dat White schrijft over het verleden, klinkt haar stem door in het heden. De themas die Jenny White aanroert zijn nog steeds actueel. De roep om democratische hervormingen, de tweespalt tussen moslims en christenen. Het komt bekend voor in de discussie of Turkije al dan niet deel uit mag maken van de EU.
Jenny White schept sfeer, zoals weinige schrijvers dat kunnen. Met veel gevoel voor finesse schildert zij de wereld van sultans, grootvizieren, pasjas en gouverneurs. Het is de wereld van streelzachte zijde, dikke tapijten, sierlijke decoraties en de krullerige architectuur van het Oosten. Maar ook een wereld waarin een meedogenloze strijd om de macht wordt uitgevochten.
Het zegel van de sultan is een rijk boek, vol details. Het is spannend, sfeervol, educatief, schitterend van taal, met mooie filosofische beschouwingen en poëtische gedachten. Structuur en plot zijn meesterlijk. Het zegel van de sultan is kortweg oneindig fascinerend.
We schrijven 1886. Het Ottomaanse rijk zucht onder een torenhoge schuldenlast. Eerzuchtige nationalisten, die steun krijgen van Europa en Rusland, verkwanselen provincies van hun land. De grenzen worden steeds zwakker en vager. De oude, streng Islamitische machthebbers zien tot hun afgrijzen dat westerse invloeden steeds meer oprukken. Istanbul is een smeltkroes waar moslims, joden, christenen, Armeniërs, Grieken, Perzen, Arabieren en talrijke vluchtelingen uit de Turkse provincies, ondanks hun enorme culturele en religieuze verschillen, met respect voor elkaar samenleven. Maar aan de top, daar waar gestreden wordt om geld en macht, zijn intriges en verraad gemeengoed.
Tegen deze achtergrond speelt het moordmysterie van Het zegel van de sultan. Hoofdpersoon is Kamil Pasja, een magistraat van het Lager Gerechtshof. Midden in de nacht wordt hij gewekt om naar een plaats delict te komen. Aan de oever van de Bosporus treft hij het naakte lijk aan van de twintigjarige Engelse gouvernante Mary Dixon. Om haar nek heeft zij een kruis en een medaillon waarin het zeldzame zegel van de sultan is gegraveerd. Haar pupillen zijn groot. Lijkschouwing wijst uit dat zij gedrogeerd is, voordat zij verdronken is. De moord doet sterk denken aan de dood van de gouvernante Hannah Simmons, acht jaar daarvoor. Zij werd gewurgd in een vijver gevonden. Kamil Pasja vermoedt dat er een verband bestaat. Hij gaat op onderzoek uit, steun zoekend bij zijn westerse en oosterse vrienden. Het wordt Kamil Pasja niet in dank afgenomen.
Jenny White heeft een boek geschreven dat meer is dan een thriller. Het zegel van de sultan is tevens een slim vormgegeven sociologisch verslag van een samenleving ten tijde van een belangrijk politiek en cultureel omslagmoment in de geschiedenis van het Ottomaanse rijk.
Om het verhaal zo indringend mogelijk te kunnen vertellen, maakt Jenny White gebruik van het romantechnische wisselend perspectief. We zien de gebeurtenissen deels door de ogen van Kamil Pasja, die zijn opleiding in Engeland heeft gehad. Hij is een man tussen twee werelden, worstelend met zijn afkomst en zijn nieuw verworven ideeën. Andere, typisch vrouwelijke, aspecten van de Turkse samenleving ziet de lezer vanuit het perspectief van Sybil Hanoum (de brieven schrijvende dochter van de Engelse ambassadeur in Istanbul) en Jaanan (de jonge dochter van een ambtenaar van het Ministerie van Buitenlandse Zaken).
De wereld van Jenny White betreden, betekent plaatsnemen in een gemakkelijke lederen fauteuil bij een knapperend haardvuur. Ademloos en met rode konen luisteren naar de erudiete en bereisde schrijfster die op meeslepende wijze verhaalt over de exotische mysteriën van de Oriënt. White neemt de lezer mee naar een verre wereld, waarin religies en culturen samensmelten, waarin beleefdheid, trots, eer en fatsoen in hoog aanzien staan. In prachtige bloemrijke taal, die duidelijk Oosterse invloeden vertoont, weidt zij uit over de complexe situatie van het Ottomaanse rijk. Kristalhelder, met scherpzinnige politieke en sociale analyses. Maar ondanks dat White schrijft over het verleden, klinkt haar stem door in het heden. De themas die Jenny White aanroert zijn nog steeds actueel. De roep om democratische hervormingen, de tweespalt tussen moslims en christenen. Het komt bekend voor in de discussie of Turkije al dan niet deel uit mag maken van de EU.
Jenny White schept sfeer, zoals weinige schrijvers dat kunnen. Met veel gevoel voor finesse schildert zij de wereld van sultans, grootvizieren, pasjas en gouverneurs. Het is de wereld van streelzachte zijde, dikke tapijten, sierlijke decoraties en de krullerige architectuur van het Oosten. Maar ook een wereld waarin een meedogenloze strijd om de macht wordt uitgevochten.
Het zegel van de sultan is een rijk boek, vol details. Het is spannend, sfeervol, educatief, schitterend van taal, met mooie filosofische beschouwingen en poëtische gedachten. Structuur en plot zijn meesterlijk. Het zegel van de sultan is kortweg oneindig fascinerend.
1
Reageer op deze recensie
