Meer vorm dan inhoud

Wat het eiland Gotland betekent voor Mari Jungstedt, de vissersplaats Fjällbacka voor Camilla Läckberg, dat betekent het Zweedse eiland Sandhamn voor Viveca Sten. Thuishaven, vakantieoord, rustplaats, maar bovenal oneindige inspiratiebron. De schoonheid van het landschap, de mensen, het eten, ze vormen de sfeervolle achtergrond voor de meest afschuwelijke misdaden. Een grote tegenstelling, maar juist daarom zo geschikt voor de misdaadromans van Viveca Sten. Drie heeft ze er inmiddels geschreven waarvan de meest recente, Onschuldig verleden, sinds kort in de winkels ligt. Het decor voor allerlei mysterieuze zaken is, net als in Stille wateren  en Hogere kringen  opnieuw het geïsoleerde eiland Sandhamn.

In Onschuldig verleden  lopen drie verhaallijnen door elkaar. De eerste verhaallijn draait om de verdwijning van de twintigjarige Lina Rosen die op een donkere herfstavond wegfietst bij haar vriendin, maar nooit thuis aankomt. Ondanks het feit dat onder leiding van inspecteur Thomas Andreasson het hele eiland wordt uitgekamd, is er geen spoor van Lina te vinden. Men neemt aan dat het meisje verdronken is.

Een tweede verhaallijn beschrijft de huwelijksproblemen van Nora Linde die merkt dat haar man vreemdgaat, en daarom met haar twee kinderen naar hun huis op Sandhamn vertrekt om daar in alle rust haar problemen te overdenken. Het is inmiddels bijna winter en een dik pak sneeuw bedekt het eiland. Tijdens het spelen in het bos ontdekken de kinderen van Nora een afgehakte arm; die blijkt van het verdwenen meisje Lina Rosen te zijn. Maar waar is de rest?

In een derde verhaallijn worden we via regelmatig terugkerende flashbacks meegenomen naar het jaar 1899 en naar het begin van de 20e eeuw. Een oude visser overlijdt aan tuberculose. Zijn 11-jarige zoontje Gottfrid groeit op in bittere armoede. Op zijn 23ste wordt hij douaneassistent. Hij trouwt met de mooie Vendela, maar het is een rampzalig slecht huwelijk. Vendela zwijgt vrijwel altijd en Gottfrid geeft zich vaak over aan huiselijk geweld. Als het echtpaar later een zoontje krijgt, Thorwald, wordt het kind vrijwel dagelijks afgetuigd. Zijn later geboren zusje daarentegen wordt door de gewelddadige vader verafgood. Het is een situatie waarin menselijke monsters worden geschapen.

Viveca Sten is een bedreven verteller. Dat heeft ze in haar vorige boeken aangetoond. Met name haar sfeertekeningen van het eiland en haar bewoners zijn grandioos. Maar qua structuur heeft ze ditmaal de plank misgeslagen. Al op bladzijde 23 begint ze met haar flashbacks waarin op schrijnende wijze de bittere armoede en ellende van het vissersgezin op Sandhamn wordt beschreven. Nu is het logisch dat wie naar een bakkerij gaat de intentie heeft om brood te kopen. Zo is het ook logisch dat een misdaadauteur die een heel boek lang flashbacks invoegt die draaien om een godsdienstfanatiek gezin waarin de kinderen ongelijk worden behandeld, de intentie heeft om de personages uit die flashbacks een grote rol te geven in het actuele moorddrama. Hoe? Dat weet de lezer niet. Net als in de puzzeldetectives van Agatha Christie mag hij/zij meedenken en raden. Maar het duurt allemaal te lang. Daardoor verslapt de aandacht en interesseert het de lezer op een gegeven moment niet meer wie uit het verknipte verleden is uitgegroeid tot een moordenaar. Viveca Sten heeft in Onschuldig verleden  te veel gekozen voor de vorm en te weinig voor de inhoud.

Lichtpuntjes zijn de spaarzame naspeuringen van inspecteur Thomas die met zijn team de dood van Lina Rosen onderzoekt. Met behulp van een 'profiler' krijgt hij een karakterschets van de dader, ook al blijkt die niet zaligmakend. Verder kent het verhaal de nodige verrassingen en blijkt uiteindelijk de waarheid net iets anders dan gedacht. Maar toch geeft Viveca Sten door de gekozen vorm te veel weg van de uiteindelijke oplossing.

De schrijfstijl van Viveca Sten is zonder meer prettig. Vlot geschreven, korte hoofdstukken, begrijpelijk taalgebruik en heerlijke sfeertekeningen. Daar staat tegenover dat de toonzetting van het boek door de grote aandacht voor vrouwelijke details en emoties erg doelgroepgericht lijkt. Een beetje overdreven is ook de overdaad aan personages die midden in een scheiding zitten of al gescheiden zijn. Als ondertitel had Onschuldig verleden  moeiteloos 'De Grote Scheidingsencyclopedie' kunnen dragen. Wie houdt van liefdesverdriet en relatieproblemen komt dan ook helemaal aan haar/zijn trekken. Ideaal voor de liefhebbers van 'soft thrillers', zoals Viveca Sten zelf haar boeken omschrijft. Al met al een onderhoudend boek, maar niet echt in balans.