Toeval als hoofdpersoon in Zweedse thriller

Kjell E. Genberg (1940) is in Zweden een grootheid. Van zijn hand verschenen ruim 200 boeken waarvan de meeste politieromans. Samen met Hans Christiaan Andersen is hij de meest uitgeleende auteur van de Zweedse bibliotheken. Retour Stockholm is zijn eerste boek dat in een Nederlandse vertaling verschijnt.

Tijdens een groot feest aan het meer van Malaren, niet ver van Stockholm, dat gegeven wordt door Gister Ubregis (38), de ongekroonde pornokoning van Stockholm, wordt het lijk gevonden van een corrupte agent van de zedenpolitie. Een waarschuwing en wraakactie tegelijk van zijn criminele rivaal Toomas Ostroz (55). De twee topcriminelen zijn beiden actief in de prostitutie en drugshandel en bevechten elkaars territorium. Districtcommissaris Arnold Nyman en zijn twee assistenten onderzoeken de moord op daadkrachtige wijze. Tot grote schrik van de onderwereldbazen die hun handen vol hebben aan elkaar. Als Nyman te dichtbij komt, wordt alles op alles gezet om Nyman onschadelijk te maken. De genadeloze boeven hebben hun medewerkers in alle kringen van de maatschappij. Nyman en zijn dochter dreigen dan ook vermalen te worden in een netwerk van corruptie.

Retour Stockholm is een politieroman in de beste Scandinavische traditie. Dat wil zeggen dat de hoofdpersoon een door privé-moeilijkheden geteisterd politieman is. Commissaris Nyman is weduwnaar. Hij heeft gezichtsverlamming gehad waardoor hij medicijnen moest slikken. Het gevolg is een vraatzuchtige kolos van 128 kilo. Hij heeft een ochtendhumeur en lapt alle regels aan zijn laars. Nyman is een mens met gebruiksaanwijzingen die steengoed is in zijn werk, maar die zijn medewerkers opdrijft en weinig geliefd is op het bureau. Maar Nyman is niet de enige die door Kjell Genberg uitgebreid voorzien wordt van achtergrond en karakterisering. Genberg diept ook de belangrijke bijpersonen uit, met name de misdadigers Toomas en Ubregis. Hij beschrijft hun geboortegrond, opvoeding, hebbelijkheden, familie en eet-en drinkgewoontes. Genberg is duidelijk iemand die het neerzetten van sprekende personages het belangrijkste vindt in een thriller.

In Retour Stockholm wordt even veel aandacht besteed aan de oorlog tussen de leiders van de georganiseerde misdaad als aan het speurwerk. Als decor schets Genberg een somber beeld van Stockholm. Een afglijdende stad in een steeds bureaucratischer en corrupter wordend Zweden. Genberg beschrijft een hoog oplopende criminaliteit met invloeden uit Rusland en Italië. Het rechtssysteem is verrot en er is klassenjustitie. Corruptie is doorgedrongen tot de hoogste top van de ambtenarij, justitie en het politiecorps. Een hel voor een politieman als Nyman die gewoon zijn werk wil kunnen doen.

Het verhaal van Retour Stockholm is spannend. Lineair speurwerk zonder fratsen. Helaas is de logica soms ver te zoeken. Een groot deel van het boek bestaat uit het in diskrediet brengen van Nyman door de misdadigers in de hoop dat de politie dan haar onderzoek stopt. Een simpele gedachte. Verder zou dit boek nooit geschreven kunnen zijn zonder het onbeperkte gebruik van toeval. Nyman hoort toevallig een telefoongesprek waardoor hij weet waar de gangsters zich ophouden. Als Nyman iemand wil achtervolgen staat er toevallig een motor in de buurt die hij kan stelen. De politie die toevallig een jongen aanhoudt, vindt in diens broekpijp toevallig een botsplinter van een vermoorde man. En ga zo maar door.
Toch is Retour Stockholm een lekker lezend boek. Een vleugje porno, een snuifje geweld, een wolkje corruptie, een toefje Zweedse sfeer en bovenal een dikke antiheld in het nauw. Vlot verteld door een veelschrijver die weet wat het publiek wil. Welkom Kjell Genberg.