Hermann Hesse - Narziss en Goldmund (5*)

Het kostte me nauwelijks enkele hoofdstukken om te beseffen dat ik van het zuiverste goud in handen had. Ware literatuur van de meest zeldzame soort. Diegene die begeestert, inspireert, verblijdt en bedroeft, en bovenal ontroert. Weer enkele hoofdstukken verder kwam ook de spijt aanzetten. Wat weerhield mij ervan om Hesse niet veel vroeger te ontdekken? Waarom liet ik zijn werk tot dusver aan mij voorbij gaan?

In 'Narziss en Goldmund' vergezelde ik Goldmund in zijn eigenwillige zwerftochten door het Middeleeuwse landschap. Zwerftochten die symbool staan voor zijn innerlijke strijd en zoektocht naar een eigen identiteit. Het is zijn goede vriend Narziss, de man van de geest, de denker, die hem aanspoort tot deze zoektocht. Narziss zag toen al, zonder de ene persoonlijkheid te verhevenen boven de andere, hoe verschillend ze waren, en hij wilde Goldmund behoeden voor een strikt kloosterleven zoals het zijne. Nochtans werd Goldmund door zijn vader volledig voorbereid op een dergelijk leven, maar diep vanbinnen huist er in Goldmund, aldus Narziss, nog een verdrongen beeld van zijn overleden moeder. Een beeld dat terug moet ontwaken en dat Goldmund zal doen inzien wie hij werkelijk is. En zo trekt Goldmund de kloosterdeuren achter zich dicht, de wijde wereld in.

Rondzwervend en het hoofd biedend aan talrijke ontberingen, waaronder de pest, armoede, dood en verderf, stuit Goldmund op existentiële vragen over de zin van het leven. Tegen de pijn en vertwijfeling zoekt en vindt hij afleiding in romantische avonturen, in alle schoonheid die het vrouwelijke wezen zo kenmerkt, als een verzachtende balsem voor de menselijke ziel. Maar nooit volstaat de liefde om zich ergens diep te wortelen. De onrust en de drang naar een vrij zwerversbestaan blijft te groot, en beslissingen om zijn reis te vervolgen neemt hij telkens puur op het gevoel.

De vele indrukken die hij onderweg opdoet, zowel beeldschoon als schrikbarend, wil hij als beginnend kunstenaar onttrekken aan het vergankelijke, en vereeuwigen via de scheppende kunst van het beeldhouwen. De hobbelige weg naar zelfontplooiing lijkt Goldmund te begeleiden naar het leven van een artistieke creatieveling, een gevoelsmens, een man van de zinnelijkheid. Haast het tegenovergestelde van Narziss, de intellectuele en honkvaste denker, en precies zoals Narziss reeds jaren geleden had voorzien.

Maar juist in die tegenstellingen vinden ze elkaar opnieuw. Opnieuw verenigd in het klooster waar hun vriendschap ooit begon. Juist in die tegenstellingen vervolledigen ze elkaar. Want zijn de verworven inzichten van de zwerver Goldmund niet even diep als deze van zijn dierbare vriend Narziss, die zijn hele leven heeft gewijd aan de kloostergemeenschap en de wetenschap? Was het ene levenspad uiteindelijk waardevoller dan het andere? De wederzijdse bewondering is groot. Maar nog groter is de wederzijdse liefde. Het houden van. En wanneer het licht uiteindelijk uitdooft, en de ooit zo onrustige en zoekende Goldmund zijn einde nadert, beseft hij dat hij herenigd zal worden met zijn moeder, en dat niets hem meer rust kan brengen.

Met 'Narziss en Goldmund' schenkt Hesse ons een wondermooi boek over de grote thema's des levens. Klassiek en toch zo tijdloos. Met prachtige, poëtische zinnen, een rijke taal, psychologisch, filosofisch en spiritueel. Een boek dat resoneert. Een boek om voor eeuwig en altijd te koesteren.