Lezersrecensie
De verliezers werpt meer licht op een te onbekende zwarte bladzijde in de Nederlandse geschiedenis
Bij uitgeverij Balans verscheen van de hand van Marijke Verduijn 'De Verliezers. Straf en heropvoeding in kamp Vught 1944-1949'. In haar boek beschrijft zij de geschiedenis van kamp Vugt in de tijd dat daar na de bevrijding van Zuid-Nederland Nederlanders en Duitsers waren opgesloten. Niet allen waren fout geweest in de oorlog, wel waren en werden zijn door hun detentie 'verliezers', zo maakt Verduijn de lezer duidelijk en adstrueert daarmee meteen de keuze voor haar titel.
Met veel aandacht voor de details en stevig onderbouwd door een uitgebreid notenapparaat biedt het boek zowel een breed scala aan journalistieke impressies als een uitvoerig historisch relaas, waarbij ik persoonlijk wat bronnenkritiek en de geschiedkundige analyse soms mis. Dat gemis wordt gelukkig goed gemaakt door een uitstekend nawoord.
De acht hoofdstukken opgeknipt in korte paragrafen van vaak nog geen pagina lang maar wel ieder met een pakkende titel maken het boek makkelijk leesbaar, maar zorgen tegelijk dat het overzicht soms verloren gaat. Door de bomen ziet men het bos niet meer, dat gaat voor De Verliezers jammer genoeg wel wat op, al krijgt de lezer door de presentatie van een veelheid aan details gaandeweg toch een prima beeld van het kamp voorgeschoteld. De kamporganisatie, het wel en (vooral) wee van de kampbewoners, de kijk op het kamp door de voor Vught verantwoordelijke overheid en de wijze waarop door de samenleving naar het detentieoord werd gekeken, alles komt duidelijk en gedetailleerd in chronologische volgorde aan bod. Jammer is het dat een persoons- en zakenregister ontbreken, dat had zeker toegevoegde waarde gehad. Positief is het mooie katern met foto's uit de jaren 1944-1949.
Verduijn heeft met compassie en tegelijk met gepaste afstand een overzichtswerk geschreven. 'De Verliezers' komt uit in een tijd dat nog maar weinig mensen leven die hetzij als gedetineerde hetzij aan de aan de andere kant van de tralies/prikkeldraden Vught hebben meegemaakt. Ook hun nabestaanden weten vaak maar weinig van deze geschiedenis omdat deze zwarte pagina voor de direct betrokkenen ook nog ruim driekwart eeuw later nog sterk in de taboesfeer ligt. Door het verstrijken van de jaren kan er met meer distantie geschreven worden over een kamp vol verliezers, al blijft het een vraag, zoals Verduijn ook in haar nawoord stelt, of aan die verliezers met een boek over hun detentie ook op een zodanige manier een stem is gegeven dat hen dat 'enig genoegen' verschaft. Als kind van een 'verliezer' (mijn pa heeft niet in Vught, maar op meerdere plekken elders in het land vastgezeten) vind ik dat de auteur de problematiek van straf en heropvoeding op een genuanceerde wijze heeft gepresenteerd. Mij geeft die insteek - om nogmaals bij het nawoord van Verduijns boek aan te sluiten - aanleiding om te denken dat wie vóór verschijning van 'De Verliezers' bezorgd was om de inhoud van dit boek zich ten onrechte zorgen maakte. Ik hoop dat het boek zijn weg naar veel lezers vindt en vooral hoop ik dat het in zeer brede kring gelezen wordt.
Marijke Verduijn, De verliezers. Straf en heropvoeding in kamp Vught, 1944-1949, Uitgeverij Balans,
352 pagina's, ISBN 9789463822954
Met veel aandacht voor de details en stevig onderbouwd door een uitgebreid notenapparaat biedt het boek zowel een breed scala aan journalistieke impressies als een uitvoerig historisch relaas, waarbij ik persoonlijk wat bronnenkritiek en de geschiedkundige analyse soms mis. Dat gemis wordt gelukkig goed gemaakt door een uitstekend nawoord.
De acht hoofdstukken opgeknipt in korte paragrafen van vaak nog geen pagina lang maar wel ieder met een pakkende titel maken het boek makkelijk leesbaar, maar zorgen tegelijk dat het overzicht soms verloren gaat. Door de bomen ziet men het bos niet meer, dat gaat voor De Verliezers jammer genoeg wel wat op, al krijgt de lezer door de presentatie van een veelheid aan details gaandeweg toch een prima beeld van het kamp voorgeschoteld. De kamporganisatie, het wel en (vooral) wee van de kampbewoners, de kijk op het kamp door de voor Vught verantwoordelijke overheid en de wijze waarop door de samenleving naar het detentieoord werd gekeken, alles komt duidelijk en gedetailleerd in chronologische volgorde aan bod. Jammer is het dat een persoons- en zakenregister ontbreken, dat had zeker toegevoegde waarde gehad. Positief is het mooie katern met foto's uit de jaren 1944-1949.
Verduijn heeft met compassie en tegelijk met gepaste afstand een overzichtswerk geschreven. 'De Verliezers' komt uit in een tijd dat nog maar weinig mensen leven die hetzij als gedetineerde hetzij aan de aan de andere kant van de tralies/prikkeldraden Vught hebben meegemaakt. Ook hun nabestaanden weten vaak maar weinig van deze geschiedenis omdat deze zwarte pagina voor de direct betrokkenen ook nog ruim driekwart eeuw later nog sterk in de taboesfeer ligt. Door het verstrijken van de jaren kan er met meer distantie geschreven worden over een kamp vol verliezers, al blijft het een vraag, zoals Verduijn ook in haar nawoord stelt, of aan die verliezers met een boek over hun detentie ook op een zodanige manier een stem is gegeven dat hen dat 'enig genoegen' verschaft. Als kind van een 'verliezer' (mijn pa heeft niet in Vught, maar op meerdere plekken elders in het land vastgezeten) vind ik dat de auteur de problematiek van straf en heropvoeding op een genuanceerde wijze heeft gepresenteerd. Mij geeft die insteek - om nogmaals bij het nawoord van Verduijns boek aan te sluiten - aanleiding om te denken dat wie vóór verschijning van 'De Verliezers' bezorgd was om de inhoud van dit boek zich ten onrechte zorgen maakte. Ik hoop dat het boek zijn weg naar veel lezers vindt en vooral hoop ik dat het in zeer brede kring gelezen wordt.
Marijke Verduijn, De verliezers. Straf en heropvoeding in kamp Vught, 1944-1949, Uitgeverij Balans,
352 pagina's, ISBN 9789463822954
1
Reageer op deze recensie
