Intrigerend, onconventioneel begin

Alle boeken uit ‘De Gebroken Aarde’ trilogie van N.K. Jemisin zijn bekroond met een Hugo Award. De serie wordt “genrebrekend” genoemd. Dat belooft wat!

In Het Vijfde Seizoen volgen we Essun, Damaya en Syeniet. Alle drie deze vrouwen zijn orogenen: ze kunnen aardbevingen veroorzaken of juist in toom houden. De man van Essun heeft net ontdekt dat zij en hun twee kinderen orogenen zijn, en heeft hun zoon gedood en hun dochter ontvoerd. De jonge Damaya wordt door haar ouders gevreesd en gehaat, en wordt ondergebracht bij de Hoeders. Zij moeten haar onder controle houden en haar leren om haar gevaarlijke gave te beheersen. Syeniet is zich op aan het werken binnen de organisatie van de Hoeders en wordt toegewezen aan een hele krachtige orogeen. Het is niet alleen de bedoeling dat zij hem assisteert, maar ze moeten zich ook voortplanten.

De manier waarop Jemisin deze wereld opbouwt is ronduit spectaculair. Het begin van het verhaal is nogal cryptisch. Gebeurtenissen en termen worden zelden uitgelegd (al kun je een verklarende woordenlijst raadplegen aan het einde van het boek). Op organische wijze ontstaat er gaande het lezen een beeld van de samenleving waarin de karakters leven. Het duurt lang voordat alles goed in elkaar schuift, wat het des te gaver maakt als dat uiteindelijk gebeurt. Jemisin schuwt geen enkel thema. Racisme, onderdrukking en andere verschrikkingen komen aan bod. Ontvluchten van de werkelijkheid is er niet bij als je dit boek leest. De auteur drukt je juist met de neus op de nare feiten. Een voorwaarde is wel dat de lezer wat moeite doet, en zelf verbanden legt en conclusies trekt. Jemisin is duidelijk niet van plan om je hand vast te houden.

Het verhaal van Essun wordt verteld d.m.v. de jij-vorm. In het begin is het alsof je als lezer direct wordt aangesproken; alsof iemand jou vertelt over wat jij hebt meegemaakt. Heel vreemd. Het creëert ook een zekere mate van afstand tot dit personage. Na een tijdje went het en uiteindelijk verklaart de auteur ook waarom voor dit vertelperspectief gekozen is. Dit is niet de enige manier waarop Het Vijfde Seizoen afwijkt van traditionele/standaard scifi en fantasy. Er zit nogal wat futuristische wetenschap in, maar niet het soort coole scifi die je als lezer misschien gewend bent. Ook de fantasy is anders. Geen handige magie of vreemde wezens. Jemisin heeft het allemaal zo uitgedacht dat de rassen van de personages en hun gaven eigenlijk helemaal niet als fantasy attributen aanvoelen. Het zijn verschillen die zo naadloos op de geschiedenis en de maatschappij in het boek aansluiten dat het allemaal levensecht aandoet.

Met Het Vijfde Seizoen heeft Jemisin een intrigerend, onconventioneel en gewoon steengoed begin van een veelbelovende reeks geschreven. Tip: lees de boeken in het Engels. De Nederlandse vertaling is namelijk een tikkeltje storend en je hoeft niet te wachten op de vervolgen!