Een Turkse vrouw ontdekt de wereld

Hoog tijd dat er een beschrijving komt van deze bijzondere roman die in het Duits verscheen in 1998. Ik las onlangs een Nederlandse vertaling uit 2001 en was er zeer van onder de indruk.
Een jonge Turkse vrouw gaat in 1966 met een van de eerste transporten van Turkse gastarbeiders mee naar Duitsland. Ze komt met veel andere vrouwen in een vrouwentehuis ‘Tehois’ te wonen. Allemaal werken ze in een radiofabriek.

“ ‘Iedereen moest bij het werk een loep voor het rechteroog dragen. Ook als we ‘s avonds terugkwamen in het tehois keken we elkaar, en ook de aardappels die we schilden, aan met ons rechteroog.”

Met humor en een kritische blik beschrijft ze haar belevenissen. Ze sluit zich aan bij de arbeidersbeweging, vindt haar eerste grote liefde, keert terug naar haar ouders in Istanbul, waar ze naar de toneelschool gaat. De beschrijvingen van linkse studentenbijeenkomsten in café’s en achterkamertjes deden me denken aan dit soort scene’s uit het Parijs van diezelfde tijd. Nooit geweten dat er in Istanbul ook zo’n progressieve beweging heeft bestaan. Aan de hand van snel op elkaar volgende gebeurtenissen krijg je een heel levendig beeld van het Turkije van die jaren.
Politiek, kunst, muziek komen allemaal aan bod. Citaten van Baudelaire, Bertolt Brecht en García Lorca, het dagelijks leven thuis en op straat met de mannen die allemaal sigaretten roken, zich krabben en de krant lezen.
Özdamar speelt met de taal, is zeer levendig, beeldend, beschrijvend, doorspekt met korte dialogen....het was geregeld alsof ik meegevoerd werd in de vaart en zag, rook, proefde, voelde en dacht wat de ikfiguur dacht.
Het boek eindigt met een scene in de trein naar Berlijn. In de krant van de man die tegenover haar zit leest ze ‘Franco is dood’ Het was 21 november 1975
“De jongeman met de krant vroeg:” Wilt u een sigaret?”
“Ja”


“Niks kuisheid en familie-eer, maar liefde en nog eens liefde” aldus NRC .