Hiërarchie en machtsmisbruik nog altijd orde van de dag

Wie de Friesenwall heeft gelezen, moet het met me eens zijn dat je hiervan moet bijkomen. Zelf kon ik het niet aan één stuk lezen en heb ik bewust het boek in etappes gelezen. Zelfs deze review op verschillende momenten geschreven, want waar moet je beginnen?

Laat ik beginnen met de discipline van de schrijver die veertien jaar onderzoek heeft gedaan om het boek samen te stellen. De motivatie om erachter te komen wat er met zijn grootvader is gebeurd tot aan een hoger doel verwezenlijken: deze verhalen mogen niet vergeten worden. Ik heb bijna twaalf jaar met Edwin mogen samenwerken en als ik me herinner dat zijn pauzes vaak ook bestonden uit lezen van verslagen, weet ik nu pas welke informatie hij absorbeerde en daarmee wist wat hij wilde bereiken.

Over het resultaat zal ik duidelijk zijn: dit boek moet gelezen worden! Uit respect voor alle slachtoffers die zijn gestorven op een manier die wij niet voor mogelijk houden. Maar ook voor de overlevenden die hun diepste trauma's in de ogen hebben gekeken en vonden dat ze hun verhalen moesten doorgeven aan volgende generaties.
En zeker ook voor Edwin die het verdient om eer van zijn werk te zien door vele lezers mee te krijgen in zijn verhaal. Hij heeft zoveel getuigenissen moeten doorspitten, maar daardoor krijgen wij het eerlijke verhaal te lezen.

Een aantal uitspraken van overlevenden die me zijn bijgebleven:
'Het gebeurde wel dat iemand ineenstortte. Als men nu denkt dat er bereidwillige mensen waren, soms de beste kameraden, eenmaal zelfs een broer van een ineengestortte, die hulp boden, dan denkt men mis. Ze liepen er gewoon om of overheen.'

'Daarna keek hij naar de zieke, kneep zijn keel dicht en zei: "die gaat toch dood".'
'Die klappen van een eigen Hollander doen mij het zeerst.'
'Er is hier maar één uitweg en dat is via het crematorium.'

We zien de vorm van hiërarchie en machtsmisbruik nog altijd terug in kleine en grote vormen. De ander pijn willen of moeten doen. Zwakkeren die gekleineerd of uitgeschakeld worden, liegen en bedriegen, vriendjespolitiek, wie kent wie, wat weet jij van mij en welke afhankelijkheid is daar. Het beïnvloeden van anderen om bepaald gedrag te bewerkstelligen. Wat nemen we waar, welke interpretaties en aannames zijn er en hoe worden we geïndoctrineerd met een waarheid dat niet altijd de waarheid is?

Al bereik ik met deze review maar één iemand die over het bovenstaande na zal denken, dan heb ik door Edwin ook iets bereikt. Tegelijkertijd hoop ik dat Edwin met zijn boek vele lezers aan zich mag binden en nieuwe generaties mag laten zien welke afschuwelijke gebeurtenissen bij de geschiedenis horen.