Zoek jezelf en durf oer te zijn

De foto op de cover hield me aanvankelijk juist tegen dit boek te kiezen. Typisch 'vrouwenboek' over WO II dacht ik.
Het is echter prachtig zowel wat betreft de twee verhalen die steeds meer samenkomen, de details over Joodse gebruiken als de mooie taal en subtiele humor. Er zijn diepzinnige dialogen die me aan het denken zetten.

Namen zijn belangrijk, hebben een betekenis en zeggen iets over de betreffende persoon.
Geertje: voelt zich nooit een Geertje, alsof het over iemand anders gaat of over Geertje I en Geertje II en III.
Viktor: victorie, de overwinnaar spreekt voor zich.
Oom van Viktor heet Ernst Roosenbaum: achternaam is vrolijk luchtig, voornaam is iets heel anders, bijna het tegenovergestelde.
Collega van vader Anton - die Viktor mentaal gaat onderzoeken - heet Richard Nepallek. Ik dacht steeds dat komt nog een keer terug ivm een lek in Nepal. Maar nee...

Fascinerend hoe Viktor zowel het zwarte schaap als moedige redder van de familie is. Zijn vader Anton beschrijft Viktor als zelfzuchtig en niet willen deugend:
'Afgezien van zwendel in loterijbriefjes en valse aandelen.... bezoeken en verlaten van meisjes alsof het Kaffeehauser zijn en een immorele hang naar de achterkant van het gelijk? Geen idee.'
'De achterkant van jou gelijk?'
'De achterkant van ons aller gelijk, van...van onze maatschappelijke consensus! Viktor belicht altijd uitsluitend die kant van de zaak die hem goed uitkomt en interpreteert elke regel als zodanig, dat hij er voordeel bij heeft. Die jongen gelooft nergens in; hij verkeert vooral in de ban van zichzelf. En dat alles gepaneerd met een korstje charme.'
Diens broer, oom Ernst zegt daarentegen over Viktor:
'... Viktor is als een zoon voor me. Een boeiende jongeman. Iemand die niet zover van zijn natuur is afgedreven als, wat ik maar zal noemen, de moderne mens. Je merkt het aan de keuzes die hij maakt. Zijn geheel eigen logica. De authentieke wijze waarop hij zijn gevoel volgt, zonder zich te storen aan allerlei maatschappelijke conventies. Dat maakt hem misschien wat, eh... ongepolijst. En overmoedig. Dat wel.'
Beide omschrijvingen samen geven Viktor exact weer. Grappig dat je als vader zo'n andere blik hebt dan als oom.

Nog een citaat over terug naar een vernieuwde versie van de 'oermens' versus wetenschap en verbeterde versie van de moderne mens:
Collega van Anton, Nepallek in gesprek met broer Ernst:
' U bedoelt:een terugkeer naar het recht van de sterkste?''
Ernst: ' U begrijpt me verkeerd. Ik bedoel niet een teruggang in de tijd, ik bedoel een terugkeer naar onze zuivere, natuurlijke bronnen: intuïtie, hart en instinct. Zo keert het vermogen terug beslissingen te nemen die niet worden vertroebeld door bijgedachten of verborgen beweegredenen. In zijn oervorm heeft de mens een natuurlijke neiging de groep te beschermen en bij elkaar te houden en niet meer te nemen dan hij strikt nodig heeft.'
Nepallek:'U hebt het over de eenvoudige mens.. Spreekt u zich daarmee uit tegen de wetenschap? Ontneemt de wetenschap ons het zicht op onze oerkennis?'
Ernst: 'Geenszins. Onze drang naar maatschappelijk succes, naar macht en invloed, naar ongebreideld geldelijk gewin en oppervlakkige verstrooiing - die ontneemt ons het contact met het natuurlijke Zelf, het Zelf dat bijvoorbeeld weet wanneer er gevaar dreigt...dat men tekenen van naderend onheil niet negeert...'
' Zeer interessant,' zei Nepallek.

Dit bracht meteen gedachten bij me boven over waar wij mensen/politiek nu mee bezig zijn en waar willen we naar toe. Hoe kunnen 'gewone' mensen, kan ik, weer meer bij onze zuivere natuurlijke bronnen komen om ons bij elkaar te houden, voor elkaar te zorgen en niet meer te nemen dan wij strikt nodig hebben.
(Alleen reizen is een optie. Zie mijn vorige (1e) resencie van het boek 'Alleen'.)