Intrigerende Young Adult over vrouwenonderdrukking

In Het schaduwjaar voel je de dreiging vanaf de eerste pagina. Thema's als vrouwenonderdrukking, jaloezie, macht en vriendschap spelen een belangrijke rol in deze Young Adult boordevol actie. Het feit dat zestienjarige meisjes een jaar in de wildernis moeten overleven om hun magie kwijt te raken alvorens ze moeten trouwen intrigeert mij enorm. Helaas waren verschillende onderdelen van het boek behoorlijk voorspelbaar, wat de originaliteit van de world building hier en daar teniet doet. Desalniettemin is Het schaduwjaar van Kim Liggett een verslavend boek dat je in één ruk uit zal willen lezen.

In Het schaduwjaar beschikken meisjes, net als in The Power, over een bepaalde kracht. Maar net als de vrouwen in Vox worden de meisjes in Het schaduwjaar in hun doen en laten beperkt.

Een jaar overleven in de wildernis

Meisjes hebben kracht. Een soort van magie. Ze beschikken over de macht om volwassen mannen te verleiden, jongens tot waanzin te drijven en andere vrouwen gek te maken van jaloezie. Deze magie manifesteert zich wanneer een meisje op het punt staat om vrouw te worden. Daarom worden meisjes op hun zestiende voor een heel jaar verbannen naar de wildernis, zodat ze daar hun magie kunnen kwijtraken. Wie het genadejaar overleeft, mag terugkeren naar de beschaving.

Het schaduwjaar begint in de herfst, wanneer een nieuwe lichting meisjes wordt klaargemaakt voor het genadejaar. Tierney James is één van hen. Ze droomt van een samenleving waar vrouwen niet onderdrukt worden door mannen. Ze wil haar eigen beslissingen kunnen nemen. Helaas voor haar moet ze, net als alle meisjes van haar leeftijd, zich verzamelen in het dorp voor de sluierceremonie. Hier beslissen de jonge mannen uit het dorp welke vrouwen een sluier ontvangen - en bij terugkeer uit het genadejaar hun echtgenoten worden. De andere meisjes zullen medewerkers van de werkhuizen worden. Anders dan haar leeftijdsgenoten droomt Tierney niet van het ontvangen van een sluier. Zij zou het liefst op het land willen werken.

Tierney weet, dankzij haar vader, ontzettend veel over overleven in de wildernis. Als haar genadejaar van start gaat, ontdekt ze echter  algauw dat de extreme leefomstandigheden niet haar grootste probleem zullen zijn. Het zijn ook niet de stropers die zich in het bos schuilhouden; mannen die wachten op hun kans om een van de meisjes te vermoorden en zo hun fortuin te maken op de zwarte markt. De grootste bedreiging voor de genadejaarmeisjes zijn ze zelf.

Een intrigerende setting

Met gemengde gevoelens heb ik Het schaduwjaar uitgelezen. De setting is zeer interessant (vrouwen een jaar de wildernis insturen alvorens ze gaan trouwen!) en het feit dat het boek gaat over vrouwen en hun onderlinge relaties spreekt me enorm aan. Kim Liggett kaart een hoop belangrijke thema’s aan: mannen zijn de baas in het dorp en onderdrukken vrouwen stelselmatig. Een vrouw mag van geluk spreken als ze gesluierd wordt - uitverkoren als iemands echtgenoot. Anders zal ze na terugkeer uit het genadejaar te werk worden gesteld in de werkhuizen. Als ze het jaar al overleefd.. Tijdens het genadejaar moeten de vrouwen bovendien niet alleen hun magie zien kwijt te raken in de wildernis, ze moeten ook uit handen blijven van de stropers. Mannen die de jonge vrouwen letterlijk als PROOI zien en ze als wilde dieren stropen wanneer ze hen te pakken krijgen. Een fantastisch intrigerende world building wat mij betreft!

Vanaf de eerste pagina zat ik dan ook op het puntje van mijn stoel. De actiescènes volgen elkaar in hoog tempo op en ik wilde niet stoppen met lezen. Maar na ongeveer 200 pagina’s wordt het verhaal zo cliché en vooral ook voorspelbaar. Ik zal hier geen spoilers geven maar ik zag een hoop dingen mijlenver op voorhand aankomen. Dat ontnam mij hier en daar toch een beetje het leesplezier. Ook de eerste hoofdstukken waren overigens al behoorlijk voorspelbaar. Dat is erg jammer in een boek dat zo ontzettend bruist van de originaliteit op het vlak van setting.

Qua thematiek doet Het schaduwjaar denken aan boeken als Only Ever Yours, The Jewel, Eve, Wither en When She Woke.

Tierney versus de rest

Het hoofdpersonage Tierney vond ik erg tof. Ze wil zich niet neerleggen bij de regels van de maatschappij en kiest voor haar eigen geluk. Dat is erg gedurfd, al vind ik dat ze gedurende het verhaal hier en daar wel haar eigen principes verloochend. Daarnaast had ik ook het gevoel dat ze zich beter voelde dan de andere meisjes en dat stoorde me met momenten. De andere personages in Het schaduwjaar blijven erg vlak. Buiten een naam en wat uiterlijke kenmerken kom je over de meesten maar weinig te weten en dat vond ik jammer.

Tot slot riep de titel van het boek bij mij wat vraagtekens op. Het hele boek wordt er gesproken over het genadejaar, maar toch heet het boek Het schaduwjaar. Misschien omdat dit een jaar is waar niemand over spreekt? Misschien omdat het schaduwjaar jaren later voor veel vrouwen enkel nog een schim uit het verleden is? Ik kan hier van alles rond bedenken, maar moet wel zeggen dat ik de keuze niet helemaal begrijp.

Al met al blinkt Het schaduwjaar uit in haar originele setting - zestienjarige meisjes een jaar lang de wildernis in sturen is een intrigerende premisse. Ook komen belangrijke thema's als vrouwenonderdrukking, jaloezie en macht naar boven. Helaas zijn sommige elementen voor de veellezer wel wat voorspelbaar.

Deze recensie verscheen ook op Boekvinder.be.