Intiem boek over vriendschap

Simone de Beauvoir (1908-1986) was feminist, filosoof en schrijver. Ze is vooral bekend van haar boek De tweede sekse. In dit feministische werk schreef ze dat je niet als vrouw wordt geboren, maar vrouw wordt gemaakt. De Beauvoir schreef De onafscheidelijken vijf jaar nadat De tweede sekse is gepubliceerd en het speelt zich af in de jaren ‘10 tot en met ‘30. In het boek beschrijft Simone de Beauvoir (Sylvie in het boek) haar innige vriendschap met Elisabeth Lacoin, die Zaza werd genoemd en Andrée heet in het boek.

De onafscheidelijken is geen feministisch boek. En ook geen politiek boek, de Eerste Wereldoorlog wordt bijvoorbeeld slechts zijdelings genoemd. Het is een prachtig, klein verhaal over een relatie tussen twee meisjes die opgroeien tot jonge vrouwen en daarbij vastlopen in het milieu waarin ze zich begeven. Het boek is autobiografisch maar De Beauvoir heeft de namen, plaatsen en zelfs het aantal broers en zussen van de personages aangepast.

Het verhaal begint met Sylvie als negenjarig meisje. Ze krijgt les van strenge dames op een katholieke school en ze heeft geen vriendinnen, omdat ze de meisjes op haar school allemaal te saai vindt. Totdat Andrée haar school binnenloopt. Ze praat tegen de leraren op een manier die Sylvie nooit zou durven. Ze bespreken en delen alles met elkaar en Sylvie adoreert Andrée.

‘U hebt het nooit geweten, maar vanaf de dag waarop ik u leerde kennen, bent u alles voor mij geweest,’ zei ik. ‘Ik had besloten dat als u zou sterven, ik ook meteen zou sterven.’

Het boek neemt je mee naar het begin van de vorige eeuw, zonder dat het taalgebruik overmatig ouderwets is. Dit is ongetwijfeld te danken aan het vertaalwerk van Martine Woudt. Tijdens het lezen is het niet moeilijk je voor te stellen hoe het leven in Frankrijk er toen uitzag.

‘De picknick lijkt wel op het bal van de contactclub,’ fluisterde Andrée. ‘Is het een afspraakje? Dat meisje is heel lelijk,’ zei ik. ‘Maar ook heel rijk,’ zei Andrée. Ze lachte honend: ‘Er zijn minstens tien huwelijken op komst.’

Wanneer Andrée ouder wordt, wordt het steeds duidelijker hoezeer ze vastzit in het web dat haar moeder voor haar heeft gesponnen. Haar hele leven speelt zich af in het gezin en richt zich op het vinden van een geschikte echtgenoot. Velen zien haar vriendschap met Zaza en de manier waarop Zaza werd behandeld, als het begin van Simone de Beauvoirs feministische denken.

Simone de Beauvoir heeft De onafscheidelijken bij leven nooit uitgegeven omdat ze het boek te intiem vond. Haar partner, Jean Paul Sartre, haalde zijn neus ervoor op en De Beauvoir was het met hem eens. Ze schreef in haar memoires dat het verhaal geen noodzaak had en dat het de aandacht van de lezer niet kon vasthouden. In een artikel in de New York Times zegt een biograaf van Simone de Beauvoir, Toril Moi, dat ze het boek waarschijnlijk niet wilde publiceren omdat het niet politiek genoeg was. Maar juist het feit dat het intiem is, maakt het zo prachtig. Wat een geluk dat Sophie Le Bon - De Beauvoir, de geadopteerde dochter van Simone de Beauvoir, heeft besloten het boek dit jaar met het grote publiek te delen.

Ongetwijfeld is De onafscheidelijken, zoals de New York Times het noemt: 'een bron die een nieuw licht zou kunnen schijnen op De Beauvoirs relatie met Zaza, die haar ideeën over genderongelijkheid en seksisme heeft gevormd'. Maar ook als je nog nooit iets van Simone de Beauvoir hebt gelezen, of zelfs nog nooit van haar hebt gehoord, is De onafscheidelijken absoluut de moeite waard. Na het lezen van dit verhaal wil je zeker meer van haar lezen. En het goede nieuws is dat Sophie Le Bon - De Beauvoir heeft aangegeven dat er binnenkort meer ongepubliceerde fictie van Simone de Beauvoir zal worden uitgegeven.