Onvergetelijk

Het is 1914. Henry Gaunt en Sidney Ellwood zijn beste vrienden en zitten op een deftige kostschool op het Engelse platteland, als de Eerste Wereldoorlog uitbreekt. Ze zijn nog te jong om dienst te nemen, en hun zorgen zijn van heel andere aard: Gaunt en Ellwood voelen zich tot elkaar aangetrokken, maar dit houden ze angstvallig verborgen… voor de buitenwereld, maar ook voor elkaar.
Dan vraagt Gaunts moeder, die Duitse is, en bang is voor anti-Duitse represailles, haar zoon om dienst te nemen in het Britse leger. Om aan zijn verwarrende gevoelens voor Ellwood te ontsnappen, meldt hij zich aan. Als jongeman uit de hogere klasse komt, wordt Gaunt – net 17 jaar oud - automatisch tot officier benoemd en trekt hij naar het slagveld. Daar verandert zijn leven - maar ook hijzelf – voorgoed. In zijn brieven probeert hij zijn beste vriend te ontmoedigen om ook in dienst te gaan. Maar Ellwood is idealistisch en heeft een romantisch beeld van de oorlog – en hij mist bovendien zijn vriend – en algauw vinden ze elkaar terug aan het front. En als de oorlog blijft duren volgen ook andere klasgenoten al snel.
Overweldigd door het uitzichtloze en de gruwel van de loopgraven, vinden Gaunt en Ellwood korte momenten van troost bij elkaar. Maar overal om hen heen, dag na dag, zien ze hun vrienden sneuvelen, en beseffen ze dat elk moment zij de volgende kunnen zijn…

Ik weet dat het nieuwe jaar pas begonnen is, maar het zou me zeer verwonderen als dit boek niet in mijn top 5 van 2025 terecht komt.

De geschiedenis en de verhalen van de Eerste Wereldoorlog zijn me overbekend. Ik woon in de streek van Vlaanderen waar WOI in alle hevigheid heeft gewoed, en de honderden Britse oorlogskerkhoven en monumenten zijn een dagelijkse herinnering. Ik werkte 10 jaar in deze sector, en ik heb beelden gezien, geschiedenisboeken over dit thema gelezen, en getuigenissen gehoord. Dan zou je misschien denken dat fictieve verhalen over dit onderwerp je niet meer kunnen raken. Maar misschien is het net omdat ik de getuigenissen en de beelden ken, omdat de plaatsen waar dit boek zich afspeelt, zich bij me om de hoek bevinden … misschien is het net daarom dat het verhaal van Ellwood en Gaunt me zo aangreep. Dit is fictie, maar het voelt zo authentiek en realistisch aan: de modder van de loopgraven, de kou, de verstikkende angst, de ontnuchtering en de pijn, de hopeloosheid… soms moest ik naar adem snakken omdat het zo echt aanvoelde.

Het boek is historisch goed onderbouwd. Omdat ik data en plaatsnamen herkende, werd het beeld dat geschetst werd nog duidelijker, en kon ik al vaak voor ik verder las inschatten wat de jongens te wachten stond.

Ellwood en Gaunt gaan in je hoofd zitten. Je wil zo graag dat ze het overleven, dat ze de weg naar elkaar terugvinden en vooral dat ze vrede vinden – niet alleen het einde van de oorlog, maar ook vrede met zichzelf en met elkaar, na alles wat hen overkomen is.

Dit boek is diep ontroerend, maar ook heel hard. Het laat je ademloos en bedroefd achter, maar ook hoopvol. Het herinnert ons eraan dat zelfs in de donkerste tijden liefde en vriendschap een vonkje licht kunnen bieden.

In Memoriam zal nog een hele tijd door mijn hoofd blijven spoken. Absolute aanrader.