Een roman die de vinger op de zere plek legt van het hedendaagse onbehagen zonder belerend te zijn

Deze recensie werd eerder gepubliceerd op mijn blog GraagGelezen.

Koen Delbeke's 'Encyclopedie van de lelijkheid' is een onrustwekkende en gelaagde roman die zich afspeelt in een nabije toekomst die verontrustend veel op ons heden lijkt. De lezer wordt ondergedompeld in het dagboek van Sieb Raek, een man wiens persoonlijke chaos parallel loopt met een snel polariserende en veranderende maatschappij.

Raek is de perfecte, ietwat cynische gids door zijn eigen wankele bestaan en de maatschappelijke onrust van 2049. Zijn dagelijkse beslommeringen – een stagnerend huwelijk, een vervreemde zoon, een onbenullige baan en de zoektocht naar 'de perfecte vrouw' – vormen de intieme achtergrond waartegen een ware ideologische revolutie zich voltrekt. Delbeke slaagt er knap in om van deze toekomstige wereld geen ver-van-mijn-bed-sciencefiction te maken; de klimaatcrisis, de veranderende taal en de opkomst van een nieuwe, uit een Netflix-serie voortgekomen, en steeds gewelddadiger wordende ideologie, zijn herkenbare echo's van de huidige politieke en sociale dynamiek.

De titel van Raek's eigen project, de 'Silly Art History' over het 'onvolmaakte kunstwerk als schipbreuk van het perfecte idee', fungeert als een thematische spiegel voor het hele boek. Raek observeert zijn omgeving met een afstandelijke blik en een fascinatie voor de lelijkheid en de imperfectie, zowel in de kunst als in het dagelijkse leven. Dit intellectualisme staat in schril contrast met de explosie van geweld en persoonlijke rampspoed die hem uiteindelijk inhaalt.

Wanneer Raek zijn droomvrouw ontmoet, en gelijktijdig de redactie wordt belegerd na een controversiële publicatie, bereikt de chaos een kookpunt. Het boek is dan ook een intens verslag van een persoonlijke catastrofe die samensmelt met een politieke hetze. De lezer voelt de spanning van een 'kantelend tijdsgewricht' waarin niets nog vaststaat. De stalking door de collega van zijn echtgenote maakt de verstikking compleet.

'Encyclopedie van de lelijkheid' is veel meer dan de som van zijn onderdelen. Het is een scherpzinnige en ongemakkelijke roman die het persoonlijke drama van Sieb Raek verweeft met een profetische blik op een samenleving die dreigt te ontsporen. Delbeke biedt geen pasklare antwoorden, maar schetst een beklemmend portret van een man die de controle verliest in een wereld die onherroepelijk aan het veranderen is. Dit boek is een aanrader voor lezers die op zoek zijn naar een reflectie op onze huidige tijd, verpakt in een meeslepend en intens persoonlijk verhaal.

‘Encyclopedie van de lelijkheid’ voelt aan als een waarschuwing, niet als pure fantasie. Het is een roman die de vinger op de zere plek legt van het hedendaagse onbehagen.