Historische vrouw overdadig gewiekst neergezet

Na zoveel lovende recensies over debuut ‘Papieren paradijs’ volgt deze tweede roman van Marlies Medema dezelfde koers. Het verhaalt over de dramatische gebeurtenissen in het leven van de Amsterdamse Lysbeth rond 1600.

De cover is zeer aantrekkelijk en de flaptekst wekt de interesse. De keerzijde is dat, hoeveel bronnen er ook geraadpleegd zijn om de feitelijke context te schetsen, wat we te weten zijn gekomen over Lysbeth’s persoonlijkheid zeer dubieus is én beperkt. Marlies Medema heeft de fictionele vrijheid genomen om haar Lysbeth een verhaal te geven. De ik-boodschap in de vorm van dialogen, beschouwingen en ontmoetingen kwamen anachronistisch bij me over. Ons wereldbeeld is niet die van toen. Het boek is opgedeeld in hoofdstukken die in de tijd heen en weer verspringen. Dat verwarde, omdat Lysbeth emotioneel gezien niet rijpt bij het ouder worden. Wie ze op jonge leeftijd was verschilt niet opvallend veel met haar oudere opgevoerde versie.

Marlies Medema is (of was) een journalist en in die rol is ze goed bekend met het gegeven dat feiten alleen niet dé waarheid vertellen. Op de website van de EO staat ze vermeld als ‘content maker bij Team Opvoeding en Gezin’. Een romanschrijfster hoeft zich niet te houden aan de wetenschappelijke code, maar door gebruik te maken van veel feitelijke signaalwoorden (woordenlijst achterin), ik-personage (historische figuur Lysbeth), publieke kennis van Vaderlandse geschiedenis en in haar nawoord wekt ze wel die indruk. Op de site van de uitgever lees ik dan ook: “Puzzelen met woorden is haar grootste hobby”. Dat mag natuurlijk in een roman maar mij hinderde het.

Een klein feitelijk hoogtepunt van dit verhaal was persoonlijk. Lysbeth’s broer Jan was werkzaam op het accijnskantoor nabij de Oude Brug. Mijn voorouderlijke tantes woonden in de 14e eeuw in de Oude Brugsteeg om de hoek. Een van de oudste straten van Amsterdam. Het accijnshuis staat er nog! Leuk detail is dat er nu een gezellig café in gevestigd is. Zo zie ik ook deze roman, als een bruin café in een historisch monument om een paar uurtjes in te ontspannen.