Ver verwijderd van ons eigen leven, maar verrassend boeiend, de Hopi

Het leven van het Hopi-volk, oorspronkelijke Amerikaanse bewoners (native Americans oftewel Indianen), gezien door de ogen van een opgroeiende dochter van dat volk. Haar naam is Tayatitaawa, Zij-die-de zon-lachend-begroet. Een bijzondere naam die niet zo maar gegeven is. De eerste twintig dagen verblijft de pasgeboren baby in het donker. Pas daarna wordt het kind op feestelijke wijze aan de Zonnegod Taiowa getoond. Dan ook krijgt het een naam. Tantes van de baby doen een voorstel. Omdat Tayatitaawa tijdens de ceremonie een geluid maakte dat meer op lachen dan op huilen leek, werd deze naam gekozen. De titel van het boek verwijst ook naar de gelukkige staat waarin zij kennelijk verkeerde. De wereld van de Hopi is voor ons een onbekende. Maar het is een rijke wereld, tradities van ceremonies en rituelen, veelal betrekking hebbend op de natuur, vullen de dagen en jaren.

‘Het goede van ceremonies was dat ze de eentonigheid van het leven op onze plateaus braken. In een familie waar iedereen verantwoordelijkheden had bij het leiden van verschillende riten, werkte het als een ademhaling die de momenten van intense concentratie voor het welzijn van de groep afwisselde met perioden van vrijheid.’

Families, of wel stammen, dragen de namen van dieren. De moeder van Tayatitaawa behoort tot de stam van de Vlinder, haar vader tot de Grijze Beer. Men heeft respect voor elkaars sterke en zwakke kanten en hulp is nooit ver weg. Tayatitaawa heeft een oudere broer, Mànkwatsi. Het meisje is bijzonder op haar broer gesteld, al leeft hij zijn eigen leven. Al op jonge leeftijd gaat hij regelmatig voor langere tijd van huis. Overigens, de vader des huizes doet dit ook. Tayatitaawa is dan ook veel bij haar moeder, tantes en andere vrouwelijke familieleden.

De tijd waarin dit verhaal zich afspeelt is niet duidelijk aangegeven. De talrijke prachtige zwart-witfoto’s achterin het boek zijn van begin vorige eeuw, maar nog steeds leven er Hopi op de traditionele wijze. Al dreigt het gevaar van het toerisme ook daar in Arizona op de hoogvlakten. Het is jammer, want wij zouden bijvoorbeeld van hun respect voor de natuur veel kunnen leren. De grond is arm en droog, toch weten de Hopi die grond goed te behandelen en nooit uit te putten.

Tayatitaawa, avontuurlijk als zij is, gaat op zoek naar de geschiedenis van haar vader, die vroeg overlijdt en zij neemt ons mee in de geestenwereld van haar volk. Het is een unieke ervaring. De aanleiding voor haar zoektocht is een heftige pijn in bekken en rug, waarvan een oom zegt, dat die wordt veroorzaakt door ‘de wil van de wervels’ die heilig is en niet stuurbaar.

Aan de hand van Tayatitaawa mogen wij de geestenwereld betreden. Het levert een spannend verhaal op, bevreemdend, maar voor wie geïnteresseerd is in andere culturen, is dit een onvergetelijke ervaring. De schrijfster, Bérengère Cournut, leefde gedurende langere tijd bij de Hopi om dit verhaal te kunnen optekenen. De vertaalster Martine Woudt heeft een geweldige prestatie geleverd. Van het oorspronkelijk Franse boek heeft zij een prettig leesbare vertaling gemaakt. De namen heeft ze ongewijzigd gelaten, voor zover mogelijk. En dat is ook nodig om je in die andere wereld in te leven.