Een familiegeschiedenis stijlvol onthuld

Eigenlijk heeft hij zijn ouders niet goed gekend, zegt P.F. Thomése, al overleden ze toen hij al volwassen was, zijn vader in 1979 en zijn moeder in 2018. Maar je kunt ook heel goed naast elkaar leven zonder enig idee te krijgen van wat de ander beweegt of bewogen heeft. Toen zijn moeder overleden was restte hem een paar dozen op zolder met papieren en foto’s. Al direct drong de gedachte zich aan hem op dat hij over hen wilde schrijven. En niet over hen alleen, het moest een kroniek worden over zijn familie.  

Verhalen waren er genoeg, vanaf zijn vroegste jeugd herinnert hij zich de naar pijptabak geurende vader, zittend op zijn bed, verhalen vertellend over roemruchte groot- en overgrootouders. Achteraf gezien heeft hij niet goed genoeg geluisterd, denkt hij, er ging een groot deel van de verhalen langs hem heen. Maar als de dozen opengaan blijkt de waarheid ook anders te zijn dan hem verteld werd. Van Franse adel waren ze helemaal niet, de Thoméses, en de graaf van Brederode, die zijn overgrootmoeder uit liefde bezwangerd zou hebben, was al dood toen zij de leeftijd had om zijn geliefde te zijn. Zelfs het accent aigu dat zo triomfantelijk boven de naam Thomése prijkt, was er helemaal niet voordat zijn grootvader dat eigenhandig toevoegde.  

De kroniek wordt een mythologie.  

‘En zo ben ik erfgenaam geworden van verhalen die ik niet kan navertellen, die zich aan me hebben gehecht als zeepokken aan een voorbijdrijvende schelp. Is dat niet de definitie van een mythe: een verhaal dat is losgeraakt van de persoon en ook is losgeraakt van zijn eigen tijd?’  

Bovenstaand citaat illustreert niet alleen zijn drijfveren, maar toont ook de prachtige stijl van schrijven die Thomése bezit. Juweeltjes van zinnen, romantisch soms, maar ook geestig. Het podium is echter aan de soldaat onder Napoleon, de sigarenfabrikant en de ontwerper van auto’s, de grootmoeder met de prachtige stem en in het bijzonder de vader. Niet aan hemzelf, hij blijft op de achtergrond tot het laatste hoofdstuk. De mannen in de familie hebben het eigenlijk allemaal ver geschopt, zij stonden hoog op de maatschappelijke ladder. De vrouwen hadden een geringere rol. Niet in de laatste plaats de moeder, die zichzelf niet prijsgaf, opkeek tegen anderen die het altijd beter deden dan zij.  

De grote liefde voor de vader spreekt ook uit de manier waarop hij de grote geheimen beschrijft die de vader tijdens zijn leven nooit heeft prijsgegeven. Nu pas begrijpt hij waarom de man was zoals hij was. Het ontroert hem, wat had hij de man graag beter gekend.  

De uitgave van het boek is zo mooi, dat die niet onbesproken mag blijven. Er spreekt liefde uit voor het boek en het ambacht dat daarbij hoort. Het gebonden boek is zonder stofomslag uitgegeven en gelukkig maar, een silhouetje in reliëf op de voorkant, de diepgedrukte letters en de zorgvuldige manier waarop het gebonden is, het is allemaal even prachtig. Met een e-book doet de lezer zichzelf in dit geval tekort. Het boek vraagt erom gelezen te worden en daarna een prominente plaats te krijgen in de boekenkast.