Zalenman: een onverwacht goede novelle over eenzaamheid en verbondenheid

Hoe anders was het leven in 1960 dan nu. Mensen leefden dicht bij elkaar, zochten elkaar op in zalen en hadden weinig privacy. Als je als jongere zoende of vree, deed je dat vaak in de nabijheid van anderen en nooit ver van huis. En áls je dan eens op pad ging, om bijvoorbeeld in een vreemde stad naar een voetbalwedstrijd te gaan, dan kon je, de kans hebben om na een ongeluk met een supportersbus als levensgevaarlijk gewonde in een hoek van een zaal gepropt te worden.

Dat overkomt de veertigjarige Govert Barendse in Zalenman, het boekenweekgeschenk van 1960 dat naamloos werd uitgegeven. Het publiek moest raden wie de novelle geschreven had. De auteur bleek Elisabeth Keesing te zijn, een schrijfster die nu misschien niet meer zo bekend is, maar die met deze novelle een meesterwerkje heeft afgeleverd.

Zalenman is een spannende en ontroerende vertelling over de gedachten die iemand heeft, terwijl hij vecht voor zijn leven in het ziekenhuis. Govert observeert de mensen om hem heen: de verpleegsters, de dokters, zijn vrouw, de klusjesman en ergens ver weg zijn medepatiënten. Hij wordt geconfronteerd met het feit dat hij altijd afhankelijk is geweest van anderen en “in zalen” met hen geleefd heeft. Hij krijgt ook te maken met de wedstrijd tussen een priester en een pastoor die om zijn zieleheil strijden. Dit intermezzo is misschien wat lang en gedateerd, maar het geeft wel een mooi beeld van de rol van religie in die tijd.

Zalenman is niet alleen een prachtig tijdsbeeld, maar ook een actuele novelle. In de tijd van Covid en #Metoo zijn er passages waar je bemerkt dat sommige zaken (helaas) nog niet veranderd zijn. Hoe gaan we om met eenzaamheid en verbondenheid? Hoe communiceren we met elkaar in een tijd waarin we vooral via de smartphone contact hebben? Hoe vinden we zin en troost in ons bestaan? Zalenman stelt deze vragen op een subtiele en indringende manier. Het is een boek waar de implicatie van de laatste zinnen je nog lang bijblijft. Een aanrader voor iedereen die houdt van literatuur met diepgang en een vleugje humor. Je kunt een e-pub e-reader versie gratis downloaden op de site van de Koninklijke Bibliotheek of op zoek gaan naar een exemplaar in een antiquariaat.