In het boek Genesis braken de rustelozen met zwaarwegende tradities

Het boek Genesis is door Moses geschreven. Althans dat neemt men aan. De schrijver vertelt ‘het begin Genesis’ aan de hand van verhalen van diverse vertellers. Om te beginnen is er het scheppingsverhaal van en door de eerste mens Adam. Dan de verhalen van Cham, Selach, Sarai, Isaak, Ben-Oni (Benjamin).

De bijbel lijkt doordrenkt te zijn van rusteloze personages en hun behoefte aan kennis . Een rusteloosheid tegenover het veilige familieleven en respect voor het vaderlijk gezag. Een zoeken naar manieren van onttrekking en een streven naar vrijheid die grote veranderingen teweeg brengen. Binnen deze thematiek speelt het al dan niet verbonden zijn aan een plek, aan bezit cq. aan een stuk land een belangrijke rol. Een ander belangrijk thema is de traditionele rol van de man en de vrouw in dit aardse leven.

Het verhaal van Adam:
Mijn eerste kennismaking met het boek, de eerste alinea van het verhaal van Adam is verbluffend fris en speels neergezet. De verteller zet eerst het woord ‘God’ neer als het begin van alles. Maar omdat een woord op zich niets is krijgt het woord binnen no time ogen, oren en ledematen. Een regel later denkt het woord al over dingen na. Uit de verhalen die later komen blijkt dat de (afgoden) van andere volken in tegenstelling tot God een fysiek tastbare gedaante hebben. De God van Abraham, Isaak en Jacob is daarentegen niet fysiek tastbaar. De enige echte ‘God’ is slechts een woord.

God, een creatief impulsief (op mij macho overkomend) wezen staat daarmee aan het begin van het scheppingsverhaal. Een scheppingsverhaal dat begint met het zoeken naar andere woorden dan 'God'. Woorden voor dingen. Een balletje dat opeens in Gods’ hand ligt spat met een grote knal uiteen. De ruimte is ontstaan. Het eerstvolgende woord is licht. ‘Er moet licht zijn’. Daarmee ontstijgt het verhaal de duisternis. ‘En God zag dat het goed was’. Dan is er het ontstaan van de aarde, die mooie blauwe planeet. Omdat hij het niet gezellig vond schept God vervolgens levende wezens. Maar hij mist nog iets. Uit zijn behoefte aan een diepgaand gesprek schept God de mens Adam, de verteller van zijn eigen verhaal.

‘Waarom kan ik U niet zien’ vraagt Adam. God.. ‘Omdat ik een woord ben. Luister vriend. Ik heb je niet gemaakt om mij met vragen lastig te vallen. Ik heb je gemaakt om iemand te laten zien hoe geweldig ik ben’. Adam: ‘God had blijkbaar niet in de gaten dat ik hem zelf had bedacht’.
Maar Adam voelt zich alleen. Daarom schept God voor hem Eva. God.. ‘ik wil wel een vrouw voor je maken maar ik verzeker je dat ze een rib uit jou lijf zal zijn’.

Nog een aardige passage uit het verhaal van Adam voor de sfeer:
Eva: ‘er kwam vanmorgen een slang aan gedribbeld’. Adam: ‘Hè? slangen hebben toch geen pootjes’. Eva; ‘Vroeger hadden slangen wel pootjes’. Adam: ‘Vroeger wel, maar als een slang nu pootjes heeft is het een leguaan’.

Gaandeweg het boek verandert de speelse naïeve manier van vertellen in een lichte manier van delen van traditionele wijsheden. Hier is zo’n wijsheid uit het laatste verhaal van Ben-Oni (Benjamin): ‘De combinatie van het ten toon spreiden van wreedheid en barmhartigheid is het fundament van de macht’ (blz. 259).

Ikzelf ben niet kerkelijk of bijbels. Dit boek was een uitkomst om wat meer daar over te weten te komen. De hiaten in mijn kennis op te vullen. Dit boek staat vol met aardigheidjes. Ik heb menig keer moeten glimlachen bij het lezen van deze interpretatie van Genesis door Guus Kuijer.

Het boek zet gelovigen (Adam, Abel, Noach, Milka, Abraham, Jacob) en niet gelovigen (Eva, Kaïn, Cham, Selach, Sara, Benjamin) tegen over elkaar. Zij kunnen moeilijk met de blik van de ander naar dingen kijken. Ook is er een nawoord van de schrijver: ‘de worsteling met God is een worsteling met het raadsel dat het leven heet'.

Smaakt naar meer.
Ik ga ook nog eens naar de ander boeken in deze serie kijken.