Fantastisch in meerdere opzichten

Dit boek is de winnaar van de Booker prize 2022, het werd warm aanbevolen door Martijn van de crew en de sneak preview was veelbelovend. Mijn verwachtingen waren dus hoog gespannen.
Direct op de eerste bladzijde wordt al duidelijk dat de hoofdpersoon Maali Almeida dood is en zich in een soort tussenruimte tussen leven en dood bevindt. Hij beschrijft zichzelf als “Fotograaf. Gokker. Slet.”
Na deze intrigerende en nieuwsgierig makende opening ontvouwen zich hilarische taferelen waarin het Maali steeds duidelijker wordt waar hij zich bevindt en welke toestand. Hij wil weten wie hem heeft vermoord en hij krijgt zeven manen (of nachten) de tijd om dat uit te zoeken. Dit levert een spannende zoektocht op langs plekken waar hij de laatste dagen voor zijn dood is geweest en met wie. Ondertussen kijkt hij ook terug op zijn hele leven, zijn werk als oorlogsfotograaf tijdens de burgeroorlog in Sri Lanka en zijn relaties met zijn familie en andere dierbaren.
In het begin kostte het wat moeite om in het verhaal te komen. Er komt een hele reeks personages voorbij, van mensen zoals zijn vrienden/huisgenoten, politiemensen en politici tot geesten en demonen. Als je niet bekend bent met de roerige geschiedenis van Sri Lanka zijn alle namen van publieke personen en politieke facties lastig uit elkaar te halen. Het verhaal verspringt ook regelmatig in tijd. Via flashbacks vertelt Maali over plaatsen waar hij is geweest om in opdracht van verschillende partijen foto’s te maken. En tijdens de zeven manen wordt voortdurend heen en weer gesprongen.
Maar doorzettingsvermogen wordt dubbel en dwars beloond. In het dynamische en kaleidoscopische verhaal komen thema’s als religie, de chaos en zinloosheid van de burgeroorlog, corrupte overheid en homoseksualiteit aan de orde. En dat is gegoten in een makkelijk leesbare schrijfstijl doorspekt met zwarte humor. Bovendien is het ook spannend want wie heeft Maali nu vermoord?
Voor mij is dit boek zo fantastisch door ten eerste de setting, het Tussenin met al zijn geesten en demonen die Karunatilaka naar mijn smaak echt geweldig heeft verzonnen een gestalte gegeven. Dat gecombineerd met de zwarte humor waarmee hij het land, de burgeroorlog, religie en nog veel meer van commentaar voorziet maakt het voor mij echt een magisch boek.
Over de landstaal schrijft hij “Je Amma zit in de hoeken kijkt naar vier bladzijden met overwegend Singalese tekst, een taal die niet haar eerste is hoewel ze haar hele leven heeft doorgebracht in een land dat glashard volhoudt dat het de enige taal is”.
Over de burgeroorlog: “Kunu kaarraya is een eufemisme voor de mannen die zich ontdoen van lichamen waarvoor geen overlijdensakte kan worden aangevraagd. Vuilnismannen zijn goedkoper dan corrupte magistraten. Sinds het vredesakkoord dat Sri Lanka in 1987 sloot met India is er veel vraag naar vuilnismannen. De overheidstroepen, de separatisten in het oosten, de anarchisten in het zuiden en de vredeshandhavers in het noorden produceren allemaal veel lijken”.
En over de politiek: “Je passeert een billboard met de beeltenis van een dode politicus en vraagt je af waarom er van sommige mensen billboards worden gemaakt terwijl anderen niet eens een graf krijgen. In al deze waanzin is er maar één wezen waarvan je het bestaan betwijfelt. En dan denk je niet aan God, ook wel bekend als Wie Dan Ook. Je denkt aan een onmogelijk mythisch wezen: de Eerlijke Politicus.”
In een stuk als dit is het onmogelijk om recht te doen aan de rijkdom van dit boek.
Dus maak tijd vrij en lees het, liefst in één ruk.