Sentimenteel egodocument

Ook voor het schrijven van recensies schijnen regels te zijn: niet te veel van de inhoud prijsgeven, nooit de auteur persoonlijk aanvallen en jezelf als recensent altijd op afstand zetten. Met de eerste ben ik het eens. De tweede is onzin. Maar die derde… tja, dat is in dit geval lastig. Want ik heb een ongeneselijke longziekte. Longarts Sander de Hosson heeft dagelijks te maken met ongeneselijke longziekten. En ik heb dus weer met regelmaat te maken met longartsen. In dit geval is er dus geen enkele afstand. Het zij zo.

In Slotcouplet vertelt De Hosson open en eerlijk over de laatste dagen, uren en minuten van zijn patiënten. Over hoe zwaar dat is, ook voor een arts, maar dat het mooi is om te kunnen zorgen voor een waardig einde. ‘Natuurlijk is langer leven een belangrijk streven, maar we falen pas echt als dit ons enige en hoogste doel wordt.’ Hiermee levert hij kritiek op dat wat ook ik vaak merk in de gezondheidszorg: de plicht die artsen voelen om iets te dóén. En de onmacht die ze uitstralen als er geen genezing meer mogelijk is. ‘Sorry, we kunnen niets meer voor u doen,’ is natuurlijk onzin, want dat geldt pas ná de uitvaart. In het geven van uitleg over hoe het kwam en wat er komt, het stillen van pijn en onrust, het geven van troost en het aansturen van praktische zaken, daarin speelt een arts toch ook een belangrijke rol?

Sander de Hosson laat in Slotcouplet veel en vaak zijn eigen gevoel spreken. Er wordt flink gesnotterd, er worden veelbetekenende blikken gedeeld, er wordt gezucht, gesteund en gevloekt – en niet alleen door patiënten en hun familie. Het boek is hierdoor een sentimenteel egodocument geworden. En dat is goed. Pas als je het vaak en van dichtbij meemaakt, kun je iets zinnigs zeggen over het levenseinde. En als je van de naderende dood al niet meer sentimenteel wordt, kun je het maar beter zijn. In een landelijk ochtendblad schreef columniste Daniela Hooghiemstra onlangs dat Sander de Hosson met Slotcouplet aan sterfporno doet. De doodsangst die daaruit blijkt is begrijpelijk, maar ook precies de reden waarom iedere sterveling dit boek moet lezen. ‘Aan de dood is niets moois, maar ik bejubel de kwaliteit van sterven.’ En zo is het.