Dreigend en duister

Uitgeverij Querido staat niet bepaald bekend om z’n thrillers; met auteurs als Bernlef, Moeyaert en Zwagerman in het fonds kennen we de uitgeverij van prachtige literaire romans. Het bedrog van Damon Galgut past dan ook prima bij de uitgeverij: het is amper een thriller te noemen, maar wel een hele sterke literaire roman, waar een ongemakkelijk soort dreiging en duisterheid van uitgaat.
Galgut werd voor zijn vorige boek, De goede arts, genomineerd voor de Man Booker Prize en geroemd als mogelijke opvolger van J.M. Coetzee als groot Zuid-Afrikaans auteur. Niet de minste ontvangst dus, voor een debuut. Als je Het bedrog leest, snap je echter heel goed dat je hier met een bijzonder talent te maken hebt: Galgut schrijft prachtig.
Met rake zinnen en uitgebalanceerde beschrijvingen zet hij, als met een paar losse penseelstreken, het Zuid-Afrikaanse landschap neer. Je voelt de droogte, je ziet de bergen, je ruikt het stof en het verdorde onkruid en maakt deel uit van het landschap waarin je kennismaakt met de hoofdpersoon: Adam Napier.
Adam, een wat stoffige veertiger, is ontslagen bij het bedrijf waar hij al jaren werkte. Zijn plek is ingenomen door een jonge zwarte Zuid-Afrikaan die hij nota bene zelf opgeleid heeft. Dit is slechts een van de vele voorbeelden van hoe het er aan toe gaat in het Zuid-Afrika van na de Apartheid, dat worstelt met zijn eigen identiteit. Adam kan weinig anders doen dan vertrekken, en omdat hij vervolgens ook zijn huis kwijtraakt, vraagt hij hulp aan zijn broer.
Die heeft nog een oud vakantiehuis in een stoffig dorpje in de Karoo, waar Adam gebruik van kan maken. Hij besluit dat hij, in deze prachtige omgeving, weer gedichten wil gaan schrijven; iets dat hij in het verleden met enig succes heeft gedaan. Maar de inspiratie laat op zich wachten.
Om zijn gedachten te verzetten besluit Adam het onkruid achter het huis te lijf te gaan. Eerst raakt hij aan de praat met zijn stugge, wat vreemde, schichtige buurman, en vervolgens loopt hij bij de bouwmarkt waar hij tuingereedschap wil kopen, een oude bekende tegen het lijf. Ten minste, de man, Canning heet hij, houdt hoog bij laag vol met Adam op school gezeten te hebben, en noemt hem ook bij zijn bijnaam uit die tijd. Adam herinnert zich de man niet, maar durft dat door diens enthousiasme niet te zeggen.
Na verloop van tijd gaat Adam steeds vaker op bezoek bij Canning, die eigenaar blijkt van een gigantisch stuk grond, een voormalig wildpark, waar hij grootse plannen mee heeft. Op een vreemde manier voelt Adam zich prettig bij het gezelschap van Canning en zijn afstandelijke vrouw, en voordat hij het weet is Adam op allerlei verschillende manieren verstrikt geraakt in het leven van de Cannings.
Verder gebeurt er eigenlijk niet eens heel veel, in deze roman, en toch is er op de achtergrond continu een duister, dreigend gevoel aanwezig, alsof het veranderende Zuid-Afrika op het punt staat Adam en alles om hem heen te verslinden. Die sfeer maakt dat deze roman op een bijzondere manier toch heel spannend wordt, en dat het dan toch geen thriller wordt, dat is uiteindelijk helemaal vergeten, door de beklemmende en meeslepende schrijfstijl van deze veelbelovende Zuid-Afrikaan.